Ziynet Odası       Odam Olsun       Türklider Odaları       Sizin Odalarınız       Sohbet Odası       TV Odası       E-Kitap Odası       BŞenver       Gazete Odası       iPad       Hakkımızda       Şifremi Unuttum   

 

Sani Şener Gözüyle 



Tüm Yazıları
       ShareThis

 

TAV'IN YENİ OKYANUSU
18.09.2014
Okunma Sayısı : 4350
Oy Sayısı : 1
Değerlendirme : 5
Popülarite : 0
Verdiğiniz Puan :
 

 

TAV'IN YENİ OKYANUSU
.
.



Forbes Dergisi benimle bir söyleşi yaptı.

Sizlerle paylaşıyorum...

.
.

Forbes Dergisi Sani  Şener ile söylesisi

TAV'IN YENİ OKYANUSU

 TAV havalimanları CEO 'su Sani Şener, İstanbul, Üçüncü Havalimanı İhalesi'nin kaybedilmesinden sonra yeni bir 'meydan okuma' ile karşı karşıya… 

Şirketi,  ihaleyi alabilseydi şu anda işlettiği Atatürk Hava Limanı'nın (AHL) 2021'de bitecek sözleşmesinden sonra oluşacak gelir kaybının yerine koyabileceği bir projeye sahip olacaktı. 

Ama olmadı. 

Şener, şimdi AHL' nin yerine yeni bir proje bulmak, yeni bir strateji geliştirmek zorunda.

   AHL, TAV için çok önemli çünkü şu anda FAVÖK' ün (faiz, vergi ve amortisman öncesi kar) yüzde 55'i buradan geliyor.

Yeni havalimanı 2018'de bitirilecek, TAV' ın AHL ile sözleşmesi ise  2021'de bitecek.

Aradaki fark Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından TAV' a ödenecek, yani şirket için herhangi bir sürpriz söz konusu değil.

Kısaca Şener'in önünde en fazla yedi yılı var.

İşte Şener'in karşısına çıkan büyük ödüllü soru bu: TAV, yedi yılda bir AHL daha yaratabilecek mi?

 Şener'in cevabı oldukça net: "2000'lerin başında kendi Mavi Okyanusumuzu yaratmıştık. Daha önce yaptık,şimdi de yapacağız. Yeteneklerimizi ve tecrübelerimizi kullanarak pazarın durumuna göre devamlı Mavi Okyanuslar yaratıyoruz."

Şener'in aklında, TAV' ın kuruluşunda uyguladıkları stratejinin bir benzeri var.  Rakipsiz bir Pazar bulmak/yaratmak ve alt dallardaki elmaları kimse gelmeden toplamak.

Bunu yaparken de grup şirketlerinin bütün avantajını kullanmayı istiyor. Yani  grup bünyesindeki inşaat ,catering, BT gibi  dokuz farklı hizmet  şirketi, TAV' ın  yeni Mavi Okyanusları olacak …

   "FORBES Küresel Devler – Türkiye 100" araştırmasında TAV Havalimanları son beş yıllık performanslar değerlendiğinde en hızlı büyüyen ilk üç şirket arasında yer aldı.

Şirketin son beş yılda karlılığı 8,8 milyon liradan yüzde 3 bin 696 artışla 336 milyon liraya fırladı.

Aynı dönemde satışlar yüzde 76,9 artışla 2,6  milyar liraya yükseldi.

Aktifler: Yüzde 90,21 artışla 6,6 milyar liraya çıktı.

Son beş yılda piyasa değeri ise 5 milyarlık artışla 6,1 milyar lira oldu.

   Bu yılın rakamları da 'büyüme' hızının önceki dönemlerde olduğu gibi devam ettiğini gösteriyor.

TAV, 2014 ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,7 artışla 586,5 milyon liralık ciro elde etti  düzeltilmiş  satış gelirlerinin  yüzde 46'sı  havacılık, yüzde 54'lük kısmı ise  havacılık dışı gelirlerden  (yer hizmetleri, yiyecek-içecek, gümrüksüz satış ve diğer ticari gelirler.) oluştu

   Maliyet tarafından görülen pozitif gelişmelerin  etkisiyle brüt kar marjı yüzde 29,5'e (2013/03: yüzde 22,8) yükselen  TAV, 2014 yılı ilk çeyreğinde 126,3 milyon  lira esas faaliyet karı, 179,6 milyon lira da FAVÖK elde etti.

Böylece TAV Havalimanları, 1014 ilk çeyrek sonu itibarıyla yıllık bazda yüzde 64, 5 artışla 61,7 milyon lira net kara ulaştı ve net kar marjı yüzde 13,4 oldu(2013/03: yüzde 15,1.)

   Peki AHL kaybedildikten sonra da bu parlak  tablo devam edebilir mi?

Bugüne kadarki başarının  arkasında kuşkusuz  Sani Şener ve yönetim kurulunun  değişen durumlara ayak uydurma, tehlikeleri önceden sezme, doğru stratejiyi geliştirme ve hızlı karar ala bilme becerisi var.

TAV'ın tarihi bütün bu özellikleri yansıtan dönüm  noktalarıyla dolu.

 Sani Şener 1980 – 1990 arasında abisi Sadri Şener ile birlikte baraj da dahil birçok büyük inşaat projesi yaptı.

Doksanlı yılların başında 'uluslararası'  bir firma olmak için  Rusya'da iş alan iki kardeş Almanya'dan dönecek olan  Rus askerleri için  konut inşaatına başladı. İşin inşaat kısmı tamamlandı ancak  finansman tarafında büyük zorluklarla  karşılaşınca Şener kardeşlerin yurt dışı macerası kötü bitti .

Bu olaydan sonra tek başına devam eden Sani Şener'e arkadaşı Hamdi Akın kucak açtı ve aldığı işlerden bazılarını Şener'in  taşeron olarak yapmasını sağladı. 1997'ye gelindiğinde  Hamdi Akın, Şener 'e TAV'dan hisse vererek AHL inşaatının bitirilmesini istedi.

Böylece Şener şantiyede çalışan Şener ve ekibi, 30 ayda bitmesi zor görülen inşaatı 22 ayda bitirdi. Açılış sonrası Şener'e görevde kalması teklif edildi, o da kabul etti.

"Şantiyeden pek bir farkı olmadığını gördüm, yine bir mühendislik ve insan  kaynakları yönetimi var. Ben de kabul ettim" diyor.

    W.Chan kim ve Renee Mauborgne  tarfından  geliştirilen  "Mavi Okyanus Stratejisi" kısaca bir şirketin rekabetin  olmadığı alan  yaratmasını  ifade ediyor.

Okyanus kırmızıya döndüğünde, yani rakipler geldiğinde yeni bir mavi (Pazar) arayış başlıyor. Sani Şener ,Mavi Okyanus'u bulmak için ilk hamlesini  2001'de gerçekleştirdi.

Henüz görevdeki ikinci yılında "TAV'ı küresel bir şirket haline getirmek" vizyonuyla bir   ' havalimanı geliştirme grubu' kurdu. İlk toplantıda hedefi belirledi: "10 yılda 10 havalimanı işletmek.

    Bu  hedef için de rekabetin az olduğu   Osmanlı coğrafyasının harekat alanı olarak belirledi.

İlk işleri İran, İmam Humeyni Havaalanı oldu. TAV yüzde 90'ı tamamlanmış inşaatın kalan yüzde 10'unu tamamlama ve işletme ihalesini kazandı. İnşaat kısa sürede tamamlandı ancak İran sözleşmeyi feshetti.

Bu kötü haber, inşaat makineleriyle yüklü tırlar Türkiye sınırından girdiğinde TAV'ın Gürcistan Tiflis ve Batum havaalanları ihalesini kazandığı haberiyle değişti. Tırlar geri dönmeden Gürcistan'a yönlendirildi. Yurt dışı macerası başlamıştı.

    Dünya Bankası kredisiyle yapılacak Kahire Havaalanı genişletme ihalesini kazanmak, TAV için bir dönüm noktası oldu 

    2004'e geldiğinde Şener elde ettiği tecrübeler sonucunda bir karar aldı: İnşaat ile işletmeyi ayırmak.

Her iki işin farklı süreçleri, ihtiyaçları ve doğası olduğu için gelecekte yönetimsel zorluklara neden olacaktı.

Üstelik –ve belki de daha önemlisi- şirketin halka açılması planlanıyordu.

Şener, ''O dönemde inşaat şirketleri daha riskli görüldüğünden halka arzda beklenen geliri elde edemeyebilirdik'' diyor. Böylece TAV Havalimanları Holding ve TAV İnşaat şirketleri doğdu.

    2007'ye gelindiğinde halka açılmanın zamanı gelmişti.

Şener'in Reuters'a verdiği '' halka açılmayı düşünüyoruz'' demeci, Herald Tribune'de yayımlanınca yabancı fonlar aramaya başladı. Böylece halka arzdan önce şirketin yüzde 35'i, aralarında Goldman Sachs'ın da bulunduğu yabancılara satıldı. 320 milyon dolarlık halka arza 5 milyar dolarlık talep geldi.

   2012'de ise bu kez TAV'ın ortakları Tepe ve Akfen, şirketteki hisselerini satmak istedi. Devreye giren Şener tarafları, endüstri ortağı almaları gerektiğine ikna etti.

''Bizi bugüne getirenin, yarına götüremeyeceğini biliyorduk'' diyor Şener ''Artık büyümemiz için farklı yollar denememiz gerekiyordu.''

Şirket ihaleye çıktı ve kurucu ortakların yüzde 38 hissesi 874 milyon dolara Aeport de Paris (AdP) grubuna satıldı.

Böylece dünyanın en büyük havalimanı işletme platformu doğdu.

AdP'nin işlettiği 25 havalimanına TAV'ın  işlettiği 14 tanesi (son alınan Bodrum dahil) eklendi –toplam 220 milyon yıllık yolcu hacmi.

Bu hacim daha da artabilir zira havacılık işinde her gösterge büyümeyi işaret ediyor.

Son 10 yılda Türkiye'de ticari filo büyüklüğü 162 uçaktan 385'e, iç hatlarda uçulan nokta sayısı 26'dan 52'ye, dış hatlarda da 60'tan 236'ya çıktı.

Küresel çapta 320 milyar dolarlık (2014) havalimanı yatırımı bulunuyor.

Beklentiler bu rakamın 2030'a kadar 2 trilyon dolara ulaşması yönünde. Şu anda dünyada 5,8 milyar yolcu 7 milyar da nüfus bulunuyor.

Kişi başına düşen uçuş sayısı (toplam yolcu sayısının nüfusa bölünmesi) dünya genelinde 0,82.

Türkiye'de  150 milyon yolcu ve 77 milyon nüfus bulunuyor ve bu oran yüzde 1,94 -2000'de 0,49'du (ABD'de bu oran 5,22).

Tahminler Türkiye nüfusunun 80 milyona çıktığında kişi başına düşen uçuş sayısının üçe çıkacağını gösteriyor -240 milyon yolcu.

   Ne var ki TAV için artık 'işletmecilik' Mavi Okyanus olmaktan çıkmış durumda. Üçüncü havalimanı ihalesi de bunu perçinliyor çünkü artık dişli rakipler var.

Ne TAV ne de Şener elbette rekabetten kaçmaya niyetli değil.

Aksine her ihalede –en son Bodrum ihalesinde olduğu gibi- başa baş mücadeleye devam edilecek.

TAV bilgi birikimi sayesinde havalimanı işletmeciliği ve inşaatından payını almak için mücadele edecek.

Üstelik AHL'nin sözleşmesinin 2021'de biteceği başından belliydi.

Şener'de hazırlıklarını bu plana göre yaptı. ''Gözden kaçan bir nokta var'' diyor Şener ve devam ediyor:

''AHL bizim amiral gemimiz. Evet, FAVÖK'ümüzün yüzde 55'ini oluşturuyor.

Önümüzdeki yedi yılda bir İstanbul kadar daha iş hacmi yaratırken verimliliği artırarak birçok gider kalemimizi ortadan kaldıracağız.''

   Ancak ''ihale'' gösteriyor ki yıllara yayılan hızlı büyümenin devam etmesi için artık yeni bir Mavi Okyanus gerekiyor.

İşte bu noktada Şener'in cebi dolu. 2004'te şirketi ikiye bölerken yan hizmetleri      gerçekleştiren şirketleri sanki bugünler için konumlandırılmış hissi uyanıyor.

TAV Havalimanları Holding'in altında tam dokuz hizmet şirketi bulunuyor.

Duty-free hizmetinden BT altyapısına, güvenlikten eğitime kadar geniş bir yelpazede yer alan bu şirketler bugüne kadar sadece TAV'ın işlettiği havalimanlarında hizmet veriyordu.
  

Okyanus hızla dönerken Şener bu şirketleri devreye soktu ve şirketleri bütün dünyada ihalelere girmeye başladı.

Duty-free şirketi ATÜ ,ABD,Umman ve Tunus'taki ihalelere teklif verdi; catering şirketi S. Arabistan, Medine'ye girdi; BT şirketi S. Arabistan'da iki havalimanının bilişim altyapısı yapım ve işletmesini aldı, Katar ile Abu Dabi'deki iki havalimanı BT altyapılarının yapım ve işletmesi için teklif verdi.

Yer hizmet şirketi Almanya'daki altı kentte ve S. Arabistan'da hizmet vermeye başladı. Lounge şirketi Almanya'da KLM ve Air France'ın üç havalimanındaki Lounge'larının işletmesini aldı. Şener, "Lounge deyip geçmeyin, dünyada 100 milyon euro ciro yapan launge işletmecileri var, bizimki de öyle olacak." diyor.

   Küçük şirketlerde yeni Mavi Okyanuslar yaratmak, toplamda ise büyük ciro ve kara ulaşmak TAV'ın stratejisinin önemli bir kolu olacak. Şener, bu durumu "Makas değiştiriyoruz, Türkiye etrafındaki bölgelerde ısınma turlarımızı attık, küresel pazara açılıyoruz. Buna mecburuz" diyerek açıklıyor.

   Bugün TAV'da tam 32 farklı ülkeden toplam 50 bin kişi çalışıyor.

Sani Şener hem işletme hem de inşaat operasyonlarını yönetiyor. 17 yıl içinde onun gelişimi, TAV'ın havalimanı inşaat firmasından, uluslararası havalimanı işletme, inşaat ve hizmet tedarikçisi şirketler grubuna dönüştürdü.

Şimdi yeni bir hamle zamanı. Şener de bunun farkında ve tüm mesaisiyle büyümeye "odaklanmış" durumda…

"Benim önceliğim çalışanlarım" diyor, "Çalışanlarım mutlu olmalı ki müşterilerim mutlu olsun. Müşteriler mutlu olsun ki daha çok kazanalım.

Bunu sağlamak için inovasyonu kullanıyorum.

Ancak her alanda inovasyonu kastediyorum.

Stratejimizden, pazarlama tekniklerine kadar hep gelişmeye, daha uygun olanı seçme çalışıyoruz.

Büyüme, inovasyon ve çalışan mutluluğu zincirin sonucu olarak geliyor."



Analist Gözüyle TAV Havalimanları Holding

Büyüyen havacılık sektörü ve hizmet verilen yolcu sayısındaki artış trendi, TAV Havalimanları'nın ciro ve karlılık performansını pozitif etkiliyor.

Şirketin amiral gemisi olan Atatürk Havalimanı'nın, dış hatlardaki büyüme ivmesi özellikle yolcu gelirleri açısından ciroyu destekliyor.

Yüksek özvarlık karlılığı, istikrarlı ciro ve karlılık performansına ek olarak yolcu sayısına ilişkin pozitif beklentileri hisse açısından bir katalizor. 2014 için toplam yolcu sayısı yüzde 10 ila 12, Atatürk Havalimanı'nın yolcu sayısına ise yüzde 8 ila 10 oranında artış bekleniyor. 

   En önemli risk unsuru euro/TL kuru. Duty-free gelirlerini ilk çeyrekte özellikle talep yönünden baskı altına alan euro/TL paritesinin yüksek seyri, önümüzdeki dönemde takip edilmeli.

   717 milyon euro bedelle ihalesini kazandıkları Bodrum – Milas, Türkiye'nin dış hat yolcu sayısı açısından en büyük altıncı büyük havalimanı.

Burada dış hatlarda yolcu başına hizmet geliri 14 euro olarak belirlendi.

Bodrum, orta – uzun vadede yolcu gelirlerine pozitif katkı yapacak.

Ayrıca Zagrep Havalimanı'nda 2016 ortasında tamamlanması planlanan kapasite artırımının sağlayacağı ek ciro katkısı, orta – uzun vadede beklentileri güçlendiriyor.

   Bu durumu, 18,06 – 9x seviyesinde istikrarlı bir şekilde dalgalanan F/K oranına rağmen son zamanlarda yükseliş gösteren ve 3,7 – 4x arasında dalgalanan PD/DD çarpanı ile desteklemek mümkün.

Satış ve karlılık performansının ve geleceğe dair gerek sektörel gerek şirket özelindeki pozitif beklentilerin ışığında, hisse için orta ve uzun vadede önerim "Endeks Üzerine Getiri" dir.


Kötü         Çok İyi  Oyla  
  Geri  |  Arkadaşıma Gönder  |  Yazıcı Dostu
 
Tüm yazıları
ShareThis

    Hayat Verenler : Microsoft    HP Türkiye    PBS Bilişim    SAY Ajans    SFS - MAN    Superonline       

Türk Liderler:

Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem

Tecrübeleriniz ve birikimleriniz toprak olmasın @ Copyright 2004 turklider.org