|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Sadberk Hanım Müzesi
24.09.2009 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
22439 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Sadberk Hanım Müzesi
Suna Kıraç
.
.
Sadberk Hanım Müzesi  Sadberk Koç
600 yıldan uzun bir geçmişe dayanan ve Hacı Bayram-ı Veli'ye kadar uzanan bir kökene sahip olan Koç Ailesi, Anadolu'nun aristokratik geleneğini iş dünyasında sürdüren ender temsilcilerinden biri olageldi.
Aile sadece kendi köklerine değil, Anadolu kültürüne , sanatına, zanatına, ve uygarlığına da her zaman duyarlı oldu. Aile içinde yıllar içinde gelenekselleşecek ve sonraki kuşakta kurumsallaşarak muzeciliğe dönüşecek olan sanat eseri toplama alışkanlığını ilk başlatan , anne Sadberk Hanım oldu.
Sadberk hanım için tesadüfi olarak başlayan Türk-Osmanlı eserlerini toplama merakı zaman içinde bir koleksiyoncu titizliğine ve seçiciliğine dönüşmüştü. Sık sık Kapalıçarşı'ya uğruyor, yen gelen eserleri doğrudan takip ediyordu. Esnaf da Sadberk Hanımı tanıyor ve ağırlıyordu.
Yıllar içinde bu merakını giderek uzmanlığa dönüşmesiyle Sadberk Hanım kolay kandırılmayan, tuzağa düşmeyen bir koleksiyonere dönüşmüştü. Zira sadece yeni sanat eserlerinin değil, rayiç fiyatlarıda biliyordu. Bu Kapalıçarşı "seferlerine" kimi zaman çocuklarınıda götürüyordu.
Suna Kıraç bu hummalı alış-veriş ve pazarlıklar sırasında sıkıntıdan patladıklarını hatırlıyordu. Ancak aradan yll geçtikten sonra bu defa "Meğer göz aşınalığı dört çocuğa annemden geçmiş. Hepimiz koleksiyoner olduk.
Annem müze hayaliyle bizlere bir çöp vermedi" diye yazacaktı.
Sadberk Hanım dev bir koleksiyona kavuşmuştu. Edindiği sanat eserlerinden evin ikici katında bavulllarda korunuyordu. Sadberk Hanım ise bu tarihi mirası Türk halkıyla paylaşmanın dücünü kuruyordu. Ancak eşi Vehbi Koç'a bir müze kurulması fikrini açkmaktan çekiniyordu.
Bir defasında konuyu kendisi gibi koleksiyon meraklısı arkadaşı yazar Nezihe araz'la birlikte Vehbi Bey'e açtıklarında , "ne yapacaksınız müze açmayı , hayır işleyecekseniz, hastane açın ya da mektep" yanıtını almıştı.
O yıl Koç Vakfı'nın kuruluşu için gerekli izinleri alan Vehbi Koç için öncelik , hayır faaliyetleri için yapılacak yatırımlardı. Sadberk Hanım'ın geliri kendisine kişisel harcamaları için tahsis edilen Koçtaş arazisinden elde ettiği kira, böylesi bir müzenin kurulması için yeterli değildi..
Ailenin mutfak ve benzeri masraflarının karşılanması için Holdingden gönderilen para ise harcamları ancak karşılıyordu.
Sadberk Hanım kişisel gelirlerini tarihi eserleri toplamak için kullanmıştı.
Oysa müze kurma hayali Sadberk Hanım için bir tutkuya dönüşmüştü.
Henüz 1967 yılının Ocak ayında, geçirdiği bir rahatsızlık sonrasında hazırladığı vasiyetnamede, kızlarına kendi hesabından birer milyon , lira verilmesini isterken (Suna'ya çeyiz için 100 bin lira fazla verin" notunu da düşmüştü)
En değer verdiği mücevherini müzeme koyun diye ayırmıştı.
Sadberk Hanım ölümünden altı yıl önce bu vasiyetnameyi hazırlarken kendi adına bir müze açılamayacağı fikrine inanmış olsa gerekki "topladığı birkaç şeyin" Ankara yada İstanbul'daki bir müzenin yanına yapılacak ek bir pavyonda sergilenmesini bu pavyonda pavyona kendi adının verilmesini istemişti. Sadberk Hanım, eşi Vehbi Koç'a ise "beni umutmamanı dilerim) vasiyetinde bulunmuştu.
Aradan 6 yul geçtikten sınrs, kanser teşhisi konulduğuda Sadberk Hanım vasiyetnamesini bir kez daha kaleme alacaktı. "Hayatım, kocam" diye hitap ettiği eşine bu defa "Elli senelik hayatımız sona erebilir. Allah senden ve evlatlarımdan razı olsun. Çok mesut ol.
Çocuklara gelince ; bugünün en iyi çocukları. Benim hatırım için kusurlarına bakma. Ben analık hakkımı helal ediyorum" diyecek ve müze ile ilgli olarak şu vasiyette bulunacaktı:…. "Müzemi yapın . Koç Holdig'e kalsın.
Sadberk Hanım Atina'da Antonis Benakis tarafından kurulan Benakis Müzesi'ne gezmiş ve hayran kalmıştı. Adının, emeklerinin ve eserlerin böylesi bir müzede yaşatılması ne güzel olurdu!
Sadberk Hanım'ın vefatında sonra Vehbi Koç bu vasiyeti yerine getirmek için harekete geçti. Ne gariptir ki mevzuat böyle bir düzenleme yapılması için yeterli değildi. Ailenin girişimleriyle özel şahısların da müze kurmasına olanak sağlayan yasa kabul edildi. Sadberk Hanım'ı vasiyetiyle Türkiye'de müzeciliğin makus talihini kırıyor ve yepyeni bir sürecin önünü açıyordu.
Sadberk Hanım Müzesi, geçmişte Azaryan Yalısı olarak bilinen ve ailenin yazlık olarak kullandığı yerde açıldı. 19. yüzyıl sonlarında inşa edildiği kabul edilen , üç kat ile bir çatı katından oluşan üslup olarak Avrupa geleneksel halk mimarisi örnek alınarak yapılmış olan bu yapıda başlayan ve Prof. Dr. Sedat Hakkı Eldem tarafından gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sonrasında müze Sadberk Hanım'ın ölümünden tam 7 yıl sonra, 14 Ekim 1980'de faaliyete geçti.
Sadberk Hanım'ın düşü gerçekleşmişti. Sonraki yıllarda Koç Ailesi müzeye adeta tutkuyla bağlandı. 1983'te Koç Vakfı tarafından satın alınan Kocabaş Koleksiyonu'nun sergilenmesi için yapılan ek binaya "Sevgi Gönül Binası" adı verildi. Sevgi Gönül , bu katkısıyla, babasının "erken vasiyetlerinden " birini gerçekleştirmiş oluyordu. Bu bina ve yapılan düzenleme 1988'de Europa Nostra ödülünü alacaktı.
Vehbi koç da ölümünden 3 yıl önce , 11 Ekim 1993'te dostu Nejat Eczacıbaşı'nın vefatı sonrasında yazdığı ve "Koç Tarihi" açısından belge niteliği taşıyan vasiyetnamesinin 9. maddesinde, "Evlerinizdeki kıymetli ve antika eşyaları Sadberk Hanım Müzesi'ne hibe edin. Dört kardeş namına bir bina yaptırılarak her odasına kendi isimleriniz konsun" demişti. Çocuklarında "bilhassa dikkate almaları hereken husus" diye nitelediği şu dilekeçe bulunuyordu:
"Anneniz namına Büyükdere'de kurulan Sadberk Hanım Müzesi'nin yaşaması için elinizden gelen her fedakarlığı yapınız"
.
..
.
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|