|
|
|
|
Prof.Dr. Haluk Şahin Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
ABD ve Türkiye'de cumhuriyet ve demokrasi
30.10.2009 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
3591 |
|
|
| Oy Sayısı : |
3 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
2,39 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
ABD ve Türkiye'de cumhuriyet ve demokrasi
Haluk Şahin
.
.
Herkes dengi dengine: Amerikalı dostlarımın çoğu benimkine benzer şeyler düşünen, solcu anlamında 'liberal', açık fikirli, 'ilerici' kimselerdir.
Bu kez gittiğim taşra kentinde kendimi normal olarak pek konuşma şansı bulmadığım bir kesimin ortasında buldum: Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyen ve Başkan Obama'dan nefret eden 'sağcı'lar.
Kızıştırıcı birkaç soru sorunca alevleniverdi tartışmalar. Obama yönetiminin zenginlere yeni vergiler koymasından yakınıyor, bunu Amerika'nın ruhuna aykırı olduğunu söylüyorlardı.
'Ama seçmen onu destekliyor' deyince birisi şöyle dedi:
"Şurasını unutmayın ki burası demokrasiden önce bir cumhuriyettir. Bizim Anayasa'mız herkesin mutluluğu arama hakkı olduğunu söylüyor.
Obama onu yok sayamaz."
Amerikan Anayasa'sında değilse, devletin kurucu belgesi sayılan 1776 tarihli Bağımsızlık
İlanı'nda temel insan haklarının başında gerçekten 'yaşama, özgürlük ve mutluluk arama' hakkından söz ediliyor.
Amerikalı Cumhuriyetçi muhatabıma göre, 'mutluluk arayışı' hakkı demokrasinin dahi dokunmayacağı temel bir haktır. Amerika'yı yeryüzünde eşi benzeri olmayan özel bir
Cumhuriyet haline getiren de budur.
Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran büyük anayasa dehaları da demokrasinin çoğunluk diktatörlüğüne kayma tehlikesi taşıdığını sık sık vurgulamış, belirli ve vazgeçilmez haklara dayanan ve bunları Anayasal güvence altına alan bir Cumhuriyet projesine öncelik vermişlerdi.
Öyle anlaşılıyor ki, demokrasi mi yoksa cumhuriyet mi tartışması orada hala sürüyor. Partiler de, adlarına uygun bir biçimde, Demokrat ya da Cumhuriyetçi olarak ikiye ayrılıyorlar.
Aynı tartışmanın bizde de, ama farklı bir biçimde sürdüğünü söyledim onlara. Şöyle:
Bizde de Cumhuriyet'in temel ilkelerinin Türkiye'yi özel bir ülke haline getirdiğine ve mutlaka korunması gerektiğine inananlar var; buna karşı birileri de bir çoğunluk rejimi olarak anladıkları demokrasiden yararlanarak o Cumhuriyet'i etkisizleştirme çabası içindeler..
Taraflar savlarını genellikle maksimal düzeyde ifade ettiklerinden, Türkiye bu ikisi arasında bir denge oluşturmakta zorlanıyor. Yani, bir yandan özel bir Cumhuriyet olma özelliğini yitirmezken; öte yandan da halkın sözüne daha fazla kulak veren daha demokratik bir yönetim tarzı oluşturmakta sıkıntılarla karşılaşıyor.
Amerika'nın öncelikle bir Cumhuriyet olduğunu vurgulayan Amerikalı muhatabım bireysel mutluluk arayışı hakkını bu sistemin ana ekseni sayıyordu. Amerika'yı özel yapan buydu ona göre. O giderse ABD giderdi.
Birçoğumuza göre de, Türkiye'nin özel bir Cumhuriyet olmasının ana nedeni bu kültürel coğrafyada laikliği benimsemiş ve onun doğal uzantısı olarak bilimi rehber saymış olmasıdır.
Demokrasi kisvesi altında o 'pasifiye' ya da yok edilirse Türkiye de gider.
Dün Cumhuriyet'in kuruluşunun 86. yıldönümü demokrasi-cumhuriyet gerginliği hissederek kutladık. Daha ne kadar?
Aynı tartışmanın, farklı bir bağlamda da olsa, ABD'de 233 yıldır sürüyor olması kötümser olmak için bir neden midir, doğrusu bilmiyorum.
.
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|