|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Bu Dünya’dan Bir Dairo Moreno Geçti…
03.08.2007 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
12308 |
|
|
| Oy Sayısı : |
3 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
2,39 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Bu Dünya’dan Bir Dairo Moreno Geçti…
.
.
.
Sezen Cumhur Önal’ın Ocak_Şubat 2007 Elegans dergisindeki yazısı
Bu Dünya’dan Bir Dairo Moreno Geçti…
Tarih, edebiyatla müzik üçgeninde Cervantes, don Quichotte, J. BREL ve Dario
Hayat bir sahne, hayat bir oyun … Hayatın yazgısını kim kestirebilir? İşte hayat sahnesinden bir oyuncu: İspanya’dan, Kastilya’dan bir yazar: Cervantes. 1547 yılında Alcale de Hennares’de doğdu. Soylu ama yoksuldu. Zenginliği yüreğindeydi, kalemindeydi. Ozandı, gençti, ateşliydi. Madrid, Roma ve Edebiyat üçgeninde, sergüzeşt ruhuna macera aradı.
Roma’da, katiplik yaptı. Askere yazıldı. Papa’nın Haçlı Donanması’na katıldı. İnebahtı’da savaştı. Türkler’e karşı çarpıştı. Yaralandı. İyileşti. Dönüşte, Cezayir Korsanları’na esir düştü, kurtuldu. Düştü, kalktı, sonra da 20 Eylül 1602’de düşleri gerçek olsu. Evine kapandı, kalemi, kağıdı alıp başladı yazmaya. İki yıl ortalıktan kayboldu. Sonra, bir sonbahar günü, şimdilerde bile, gözümüzü, gönlümüzü aydınlatan eserleriyle, çıktı ortaya Kastilyalı Migules de Cervantes Saavedra. Yalnız İspanyol değil, Dünya edebiyatında yeni bir soluk getirecek olan unutulmaz eseriyle çıktı; L’ingenieux Hidalgo Don Quichotte de la Mancha…
Türkçe’deki bilinen, sevilen adıyla “Manşalı don Kişot”. 1605’te Ğspanya Kralı 3. Philippe’nin izniyle yayınlanan bu unutulmaz eserin, günümüze kadar ulaşacak öyküsüs böyle başladı. İspanyol edebiyatının, Dünyaya bir armağanıydı.
Hayat bir sahne, hayat bir oyun…İşte hayat sahnesinden bir başka oyuncu. Türkiye’den , Ege’den , yakın geçmişten bir yorumcu. 1921’de İzmir’de doğdu. Soylu ama yoksuldu.
Zenginliği sesinde, soyluluğunda, tutkularındaydı. Gençti, ateşliydi. İstanbul, Paris ve Müzik üçgeninde, hülyasındaki servetin ve şöhretin peşinden koştu. Düştü, kalktı, hem de ne kalkış, bütün müzikseverlei de ayağa kaldırdı, onları şarkılarıyla kucakladı.
1952’de “Allahaısmarladık Lisbon” şarkısıyla müzik dünyasının zirvesine adını yazdırdı: DARIO MORENO ve Adieu Lisbon.”,
Hayat bir sahne, hayat bir oyun…İşte hayat sahnesinden bir oyuncu daha:Jacques BREL.
Belçika’dan Brüksel’den bir yorumcu ve oyuncu. 8 Nisan 1929’da Brüksel’de doğdu .
Zengin ama kırılgandı. Müziğe tutkulu her genç gibi, o da ateşliydi. Babasının yanında işe girdi ama girmesiyle çıkması bir oldu. Müzik onu bekliyordu. Üstelik aşıktı. 1950’de Therese ile evlendi. Elinde gitarı, aşkını müzikle kutlarken , ruhunu ezgilerin kucağında buldu. 1951’de ikinci düşü gerçekleşti. O artık bir şarkıcıydı . 1953’te ilk taş plağını doldurdu: ll y a” ve “La Foire” adlı bu şarkıları Paris’te Jacques CANETTI’ye yolladı. Bu onun yolunu aydınlattı.
Müzikte dostluğu yeryüzünde yankılandı. Besteleri ile sevdalıları kuşattı: “Les Bles, La Valse a Mille Temps, On N’oublie Rien , Les Bourgeois, Rosa, Ne me Quitte Pas, Les Flamandes…”
Hatırladığım kadarıyla, yazı hayatına başladığım günlerde, 1957’de, Paris’te dostum Bruno COQUATRIX’in ünlü Olimpia müzikalinde, ilk defa şansını dendi. Zizi Jeanmaire Show’la aynı sahneyi paylaştı. . Bence, Jacgues BREL’in dünya prömiyeri oldu. Artık şöhret yolu açılmıştı. Belkçikalı şarkıcı bundan sonra yalnız Fransa’yı değil , bütün dünyayı kucaklayacaktı.
Olympia’yı yıllarca yönetmiş olan dostum Michel BORRIS’ e göre, Jacques BREL, Olympia sahnesinin altın hatıraları arasında yer alan, hiç kuşkusuz en parlak isimlerinden biridir.
Şu bir gerçek ki, Jacques BREL’İn yaşam çizgisinin zirvesinde, Miguel de Cervantes Saavedra’nın Don Quichote de la Mancha’sı vardı. Bu, komedi, müzikal, yeryüzünde bir başyapıt olarak dikkati çekmiştir. İspanya’da 1600’lü yıllarda Cervantes’in kaleminde başlayan bu büyülü edebi yolculuk, 1960’lı yıllarda bir “komedi müzikal” de Dünya sahnelerinde, alkışlarla ödüllendirildi: New York Londra, Brüksel’de ve Belçika Kraliyet Tiyatrosu’ndan sonra, kendi ifadesine göre, yaşamın en güzel ödülünü, 7 Aralık 1965’te Paris’de Grand Theatre des Champs Elysees de gerçekleşen galada aldı.
Eğer Miguel de Cervantes Saavedra oturup 55 yaşında “Xote de la Mancha” yı yazmasaydı, eğer “Don Quichote de la Mancha” “Don Kişot”, 350 yıl sonra bile keyifle seyredilen bir eser olmasaydı, Belçika Kraliyet Tiyatrosu’nun afişlerinde, seçkin müziklerle beslenen unutulmaz Jacques BREL ile unutulmaz Dairo MORENO’da olmayacaktı.
İşte hayat sahnesinde 3 SANATÇI…
Hayat yazgısını kim sektirebilir?
İspanya’dan Miguel de Cervantes Saavedra’nın dev eserinde, Belçika’dan Jacgues BREL, Türkiye’den Dario MORENO, müzikle edebiyatın kesiştiği noktada, işte böyle buluştular.
Ne yazık ki, bu masaldaki, Dairo MORENO’nun yaşam serüveni, çok geçmeden noktalanacaktı. Hayatın yazgısını kim kestirebilir? Kim bilebilir?
Bilirsiniz hep masallarda dinleriz sıradan, parasız, pulsuz, kısaca çulsuz bir yaşamdan, göz kamaştıran bir servete ve şöhrete kavuşan insanın hali nasıldır, nicedir? Bilmem, hiç düşündünüz mü? Hülyasını bile aşan, böyle bir hayata insan, kolay kolay uyum sağlayabilir mi?
Bir Keloğlan masalı değil bu, sevgili dostum Dario MORENO’nun hayat öyküsü…
Sanatçı duyarlılığı, inancıl kırılganlığı ve kişiliğini öreseleyen hissi ilişkileri içinde çevresini saran dalkavukların övünç çığlıkları onu sarstı. Sarstı ama yıkamadı, yıprattı… İyi şarkı söylemek, iyi bir tiyatro oyuncusu olmak için, gösteri dünyası için doğmuştu. Üstelik doğduğu ülkeyi unutmadı, her gittiği festivalde, Türklüğü ile övündü, Türk bayrağını göndere çektirdi.
-“Bu defa gelişimde bana dostlarım öylesine yakın ilgi gösterdilerki bilemezsiniz. “Dario giç değişmedin. Yıllardır hiç değişmedin. Hep aynı kilodasın. Hep aynı şişmanlıktasın.” Dediler. Anladınız ya, bana çok nazik davrandılar”
Salondan yükselen şen kahkahlar, alkışlara karıştı. Sahnedeki şık adam, mikrofana eğildi. Müzik başladı. “Canım dilber şehir…Eşsiz sevgili İzmir,,,Ulu Çatalkaya’n… Gök mavisi körfezin, yeşil yamaçların, çeşitli bağlarında… Eğe’nin güzeli , incilerin incisisin. Canım dilber şehir… Eşsiz sevgili İzmir … Gurbette sensizim… Avare bir öksüzüm…” İzmir diye şarkılar söyleyen adam , salondan, yükselen alkışlarla eğildi. Gözleri dolmuştu Dario MORENO’nun .
Onu alkışlayanlar arasında ben de vardım. Alkış, takdir, hayranlık onun için bir alışkanlıktı. Ama bir de İzmir özlemi olmasa … Herşey bir yan a insanın doğup büyüdüğü ülkede alkışlanması hepsinden güzeldi. Yüreği yanık, anlattı; “İnsanın kendi vatanı gibi var mı?
Dünyanın neresine gidersem gideyim, İzmir aklımda.” Çocukluğunu Kordon Boyu’nda yaşamış, körfezin mavi sularına şarkılar söylemişti. İlk gençliği vardı o mavi sularda . Köpük köpük umutları şarkılarda. Askerliğini yaptıktan sonra, İstanbul’un yolunu tuttu. Taksim Belediye Gazinosu’nda sahneye çıktı. O zamanlar Taksim Belediye gazinosu, şimdiki Ceylan Otel’in bulunduğu yer. Fritz KERKEN ile tanıştı. Ünlü piyanistin “Oğlum senin yerin Paris” dediğini duyunca kendini ışık kenti Paris’te buldu. Şöhret yıldızı onu Paris’te bekliyor olmalı ki, şarkılar konserler, turneler, derken birden adı ışıklı ilanlarla yazıldu… DARIO MORENO.
Hayatımızın cazibe noktası olan radyolarda, müzik, eğlence programlarının yıldızı olmuştu. Güzel sesi, neşeli, eğlenceli, şen tabiatı ve hareketli danslarını sahneleri süslerken, sıra sinemaya geldi.
“Belalı Yosma” adlı polisiye filmde Eddie CONSTAMTINE ile birlikte oynadı. Sinema’da Fransa’nın ‘Cep Venüsü’ BB ile çevirdiği “Mambo”da yaptığı danslar çok sevildi…
Taş plak dönemindeki ilk kayıtlarda Latin larkılarını söyeldi. … 78 devirli plaklar 45’likler ve long play’ler derken , birbirinden güzel şarkılar çıktı karşımıza:
Tiens, Tiens, Tiens Papa Loves Mambo, Mambo Italiano, Pour Toi, Eso es el Amor, Tout L’Amour, La Bamba, La Pachanga , La Marmite ve Brigitte Bardot… Onun süksesi oldu. Biz de bunları radyoda çalar, övünürdük.
Fransa’dan sonra Avrupa’da ve tüm Dünyada şarkı listelerine girdi, festivallere katıldı, heryerde, her konserinde alkışlarla uğurlandı ama aklı hep Türkiye’deydi … Fransa’da Phılıps adına seslendirdiği Türkçe şarkılarda memleket hasretini dindirmeye çalıştı; İzmir, Sarı Kanaryam ve Ali… Bu da yetmedi, sonunda rahmetli dostum Fecri EBCİOĞLU’nu yazdığı sözlerle okuduğu Türkçe şarkılarla Dünyada olduğu gibi ülkemizde de bir numara oldu.
Öteden beri Zeki MÜREN’e duyduğu hayranlığın yanında, rahmetlinin halkın sevgilisi olduğunu gördüğü zaman , biraz da elinde olmadam kıskandığını hissederdim. Sevgil Dario son yıllarda söylediği “Aşkımız Bitti” “ Mesut Ol Sen” ve “İstanbul’un Kızları” şarkıları ile gönüllerde yer ettiğini görünce bence yıllardır özlemini çektiği ödüle kavuşmuş oldu.
Rahmetli Fecri ile aramızdaki rekabeti bildiği için ikimizle dalga geçer , bizi alaya alırdı. Hiç unutmam, bir gelişinde Klüp X de ilk gala gecesi sahneye çıktı, şarkılar söyledi, dans etti, sonra gelen çiçeklerin kartlarını okumaya başladı. Sıra benim kartıma gelmişti ki, haykırdı:
“Aman bunu sakın Fecri duymasın. Bunu Sezen Cumhur yollamış “ Tabii bütün salon kahkahadan kırıldı.
“Bana bir gün söz yazacaksın değil mi? Diyordu… Hatta “Seul”Adlı bir şarkıyı vermişti bana… Türkçe söylemek istiyor, her mektubunda soruyordu. Sonradan bu şarkıya oturup söz yazıp, okudu:
Hatıralar Hayal Oldu”
Evet, Dario ile gezdik, dolaştık, hatta birlikte çalışalım diye sözleştik ama kısmet değilmiş.
Birlikte yaptığımız radyo programlarını yayınlarken hep bunlar gelir aklıma… İşte zirvede olduğu günlerde, “Don Kişot” un yardımcısı “Sancho” yu oynadığı günlerde, hafta sonu tatilinden istifade İstanbul’a geldi… İki günlük bir ziyaretten sonta ilk uçakla Belçika’ya döneceği sırada , Yeşilköy hava meydanında fenalık geçirip yere yığılmış. Hemen hastaneye kaldırmışlar ama iş iş ten geçmiş… Yüreğimiz yandı ama elden ne gelir; “Bu Dünyadan bir Dario MORENO geçti” demekten başka… O güzelim şarkıları da olmasa… Şimdi o eski dostları Zeki MÜREN’i, Fecri EBCİOĞLU’nu, Bruno COQUATRIZ, Jacques BREL’i ve Dario MORENO’yu saygıyla anıyoruz.,
Tabii İspanyol Kastilyalı Cervantesi’de…
|
|
|
|
|
|
|
|
|