|
|
|
|
Prof.Dr.Aydın Ayaydın Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
AB SÜRECİNDE REKABET
06.10.2007 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
5119 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
AB SÜRECİNDE REKABET
Prof. Dr. Aydın AYAYDIN
.
.
Elegans dergisinde yayınlanan bir söyleşimi sizlerle paylaşıyorum.
.
.
AB SÜRECİNDE REKABET
Prof. Dr. Aydın AYAYDIN
Rekabet kültürünün Türkiye'de yeni yerleşmeye başladığını, rekabet kavramını bugün hukukçuların bile tam olarak anlayamadığını belirten AYAYDIN, rekabet kavramının Türkiye'de yerleşmesi için basının yönlendirmesinin daha iyi olacağını, bunun için hem Ankara'da hem de İstanbul'da Ekonomi Muhabirleri Derneği ile, çeşitli Sivil Toplum Örgütleri ile toplantılar düzenlediklerini söyledi.
İlk defa Amerika'da 1890 yılında Rekabet Kurulu ve Yasası' nın oluştuğunu, Avrupa'ya 1930'lu yıllarda rekabet kültürünün yerleşmeye başladığını ancak 1950'li yıllardan itibaren fiilen Rekabet Kurulu'nun göreve başlayıp yasayı uyguladığını açıklayan AYAYDIN, Türkiye'ye 1970'li yıllarda Rekabet Kanun'unun çıkarılmasının gündeme geldiğini, ama bir adım atılmadığını, 1986 yılında Rekabet Kanunu ve Tüketici Kanunu' nun tek bir yasa altında TBMM gündemine kadar geldiğini fakat süresinde görüşülemediği için yasalaşamadığını ve teklifin ortadan kalktığını söyledi.
AYAYDIN, 1992 yılında Rekabet Kanunu ve Tüketici Kanunu' nun ayrı ayrı hazırlanıp TBMM gündemine geldiğini, 7 Aralık 1994 tarihinde Rekabet Kanunu' nun TBMM gündeminde kabul edildiğini, 13 Aralık 1994 tarihinde de Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdiğini ifade etti. Rekabet Kanunu' nu uygulayacak olan kurumun Rekabet Kurulu olduğunu, yasanın yürürlüğe girmesinden iki buçuk yıl geçmesine rağmen Rekabet Kurulu'nun atanamadığını belirten AYAYDIN, bunun iki nedeni olabileceğini, birincisinin Rekabet Kurulu'nu sadece Avrupa Birliği'ne bir uyum yasası olarak gördükleri için böyle bir yasa çıkarıldığını, ikincisi Rekabet Kurulu'nun kurulmasından ve işlemesinden dolayı rahatsızlık duyan kesimlerin siyasi baskıları sonucu Rekabet Kurulu'nun atanamamış olabileceğini söyledi.
AYAYDIN, 28 Şubat 1997 tarihinde kendisinin başkanlığında 11 kişilik Rekabet Kurulu'nun atandığını, kendilerinin de yasaya uygun olarak 5 Mart 1997 tarihinde Yargıtay'da yemin edip görevlerine başladıklarını ifade etti.
Göreve başladıktan sonra bir takım sıkıntılar yaşadıklarını belirten AYAYDIN, ancak 5 Kasım 1997'de soruşturmalara başlayabildiklerini söyledi. Rekabet Kurulu Başkanı'nın 6 yıllığına atandığını, buradaki amacın siyasetin bu kurul üzerinde etkisinin olmasını önlemek olduğunu belirten AYAYDIN, bu sayede daha rahat, özerk çalışmanın ve daha objektif karar verebilmenin gerçekleştiğini, bütün dünya ülkelerinde de maddenin bu şekilde düzenlendiğini, görev sürelerinin belirlenmiş olduğunu ve mali ve idari özerklikleri olduğunu söyledi. AB Komisyonu'ndan randevu alıp görüştüğünü, Türkiye'de Rekabet Kurulu Yasası olmadığından üretilen mal ve hizmetlerin rekabet koşullarının dışında üretildiği için anti damping uyguluyor laflarını sona erdirmek için, artık yasamızın ve Rekabet Kurulu'nun olduğunu söylediğini, onlardan aldıkları cevabın ise, "Biz sizin yasanızı biliyoruz ama sırf AB'ye girmek için mi bu yasayı oluşturduğunuzu görmemiz lazım, siyasi otoritenin dışında mı karar veriyorsunuz yoksa siyasetin size emrettiği kararları mı veriyorsunuz bunları görmemiz lazım" şeklinde olduğunu, sonradan Rekabet Kurulu'nun çalışmalarını çok yakından takip ettiklerini, "Kurul olarak objektif düşünüyorsunuz ama siyasetin size desteği yoktur, siyasetin Rekabet Kurulu'nu çalıştırmak istemediği yönünde endişelerimiz var" yorumunda bulunduklarını belirtti. Yine de kendisinin iyi niyet taşıdığını, hükümetin onlara da zaman ayıracağını, sıkıntılarını giderecek umudu taşıdığını söyleyen AYAYDIN, 5 Kasım 1997 tarihinde kendilerine yapılan müracaatları değerlendirmeye başladıklarını belirtti.
Rekabet Kanunu' nun kamuoyunda Haksız Rekabet ve Tüketici Yasası ile karıştırıldığını ifade eden AYAYDIN, 4077 sayılı Tüketici Yasası ile, 4054 sayılı rekabetin korunması hakkındaki yasanın birbirinden çok farklı olduğunu söyledi. Rekabet Kanun'unun tüketicilerin korunması ile ilgisinin olmadığını vurgulayan AYAYDIN, tam tersine bir takım uygulamaların tüketicinin aleyhine olduğunu, Rekabet Kanunu' nun rekabeti koruyan bir yasa olduğunu dile getirdi. Örnek olarak, bir yerde bir malı üreten bir iki firma piyasada hakim, tekel durumunda ise ve aynı malı üreten başka firmaları yok etmek için mallarının fiyatını düşürüyorlarsa, kendilerinin bu durumda müdahale edip düşük fiyatı ortadan kaldırdıklarını söyledi.
AYAYDIN, sırf aynı mal ve hizmeti üreten başka firmaları zor durumda bıraktıkları, piyasa dışına çıkardıkları için, soruşturma açtıklarını, bu uygulamanın kısa vadede tüketicinin aleyhine olduğunu belirtti.
AYAYDIN, Rekabet Kurulu'nun kanun kapsamına giren konunun kanunda şöyle belirtildiğini söyledi. "Bu kanunun amacı mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları piyasaya hakim olan teşebbüslerin, bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenlemeyi yaparak rekabetin korunmasını sağlamak." Firmaların birbirleriyle yapacağı rekabeti engelleyen, kısıtlayan veya ortadan kaldıran her türlü sözlü veya yazılı anlaşmayı Rekabet Kurulu'na bildirecektir diyen AYAYDIN, Rekabet Kurulu eğer o anlaşmaya onay veriyorsa o anlaşmanın yürürlüğe girdiğini, eğer onaylamıyorsa o anlaşmanın hiçbir hukuki varlığının söz konusu olmadığını belirtti.
Rekabet Kanunu' nun yasaklamaları üç maddede topladığını, rekabeti engelleyici, bozucu, yok edici her türlü anlaşmaların Kanunun 4'üncü maddesinde düzenlendiğini, bunların
1) Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım ve satım şartlarının tespit edilmesi,
2) Mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi, her türlü piyasa kaynaklarının veya unsurlarının paylaşılması, kontrolü,
3) Mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü veya bunların piyasa dışında belirlenmesi,
4) Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkarılması, şeklinde suç teşkil ettiğini belirtti. "Anlaşmanın niteliği veya ticari kanunlara aykırı olarak bir mal veya hizmetle birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması Rekabet Kanunu' na göre suçtur." diyen AYAYDIN, ancak Rekabet Kanunu' na göre rekabeti engelleyen hükümler içermiş olmasına rağmen bazı durumlarda Rekabet Kurulu'nun 5 yıla kadar muafiyet tanıyabileceğini, burada 4 maddenin birlikte varolması halinde muafiyetin verilebileceğini belirtti. Kanunun 5'inci maddesindeki 4 maddenin;
1) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme, iyileşme ya da ekonomik perspektif gelişmesinin sağlanması,
2) Tüketicinin bundan yarar sağlaması,
3) İlgili piyasada önemli bir bölünmede rekabetin tam olarak kalkmıyor olması
4) 1'inci ve 2'inci maddedeki elde edilen zorunlu olmadan öte fazla bir sınırlama getirmemesi, şeklinde olduğunu belirten AYAYDIN, bu muafiyetlerin Avrupa Konseyi' nde olduğu gibi grup muafiyeti veya bireysel muafiyet biçiminde olabileceğini söyledi. Kanunun en önemli maddelerinden bir tanesinin 6'ncı madde olduğunu, bu yasanın tekelleşmeyi yasaklamadığını ancak burada hakim durumun, tekel gücünün kötüye kullanılmasının engellendiğini, bu durumların ise
1) Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girmesine doğrudan veya dolaylı olarak engel olunması, ya da rakiplerinin piyasadaki faaliyetlerini zorlaştıran eylemler,
2) Eşit durumdaki alıcılara aynı veya eşit hak, yükümlülük ve edinimler için farklı şartlar ileri sürerek doğrudan veya dolaylı olarak ayırımcılık yapılması,
3) Bir mal veya hizmetle birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasını veya aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın veya hizmetin diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da satın alınan bir malın belirli bir fiyatın altına satılmaması gibi tekrar satış halinde bir madde kullanılması, şeklinde hakim durumun kötüye kullanılması olduğunu söyledi.
"Rekabet Kurulu fiyat empoze etmez ancak aynı malı veya hizmeti üreten firmalar birbirleriyle anlaşarak fiyat belirlerse Rekabet Kanunu' na göre suçtur." diyen AYAYDIN, kanunun 7'nci maddesinde de, her türlü şirketlerin birleşmeleri ve devralmalarının Rekabet Kurulu'nun iznine bağlı olduğunu belirtti. Buna iki tane tebliğ düzenlediklerini, birinci olarak bölgesel veya ulusal bazda piyasadaki pazar payı %25 veya yukarısında olma koşulu veya cirosu 10 trilyonun üzerinde olması koşulunu getirdiklerini söyleyerek özel ve kamu sektöründe bunun geçerli olduğunu belirtti. Soruşturmaya başladıkları 5 Kasım 1997 tarihinden önceki her türlü rekabeti engelleyen anlaşmaların da 6 ay içerisinde Rekabet Kurulu'na bildirilmesinin gerektiğini belirten AYAYDIN, rekabete aykırı davranışta bulunulursa bunun çok ağır para cezalarının olduğunu söyledi. Siyasetin Rekabet Kurulu üzerinde ne idari ne de mali açıdan en ufak bir etkisinin bulunmadığını yineleyen AYAYDIN, Rekabet Kurulu'nun soruşturma şekillerinin dört yolu olduğunu, bunlardan birincisinin herhangi bir rekabeti kısıtlama ve engellemeden dolayı zarar gören bir kişi veya firmanın başvurusu, şikayeti halinde, olduğunu, ikincisinin, bir kişi veya bir kuruluş ihbarı halinde olduğunu, üçüncüsünün Sanayi ve Ticaret Bakanı talebiyle olduğunu, dördüncü olarakta hiçbir şikayet ve başvuru olmaksızın Rekabet Kurulu'nun soruşturma başlatabileceğini söyledi. Soruşturmaların son derece çağdaş şekilde olduğunu vurgulayan AYAYDIN, soruşturma kapsamına alınan firmayla, teşebbüsle ilgili kendini rahatlıkla savunabilecek haklar verdiğini belirtti.
.
.
.
Prof. Dr. AYDIN AYAYDIN: "COMPETITION IN THE CUSTOMS UNION"
The fact that competition culture has been recently introduced to Turkey creates certain problems of legal interpretation as well as public appreciation. The Competition Board organizes briefings for the press as well as NGOs to ensure a broader understanding of the issue. Historically developedin the USA for the first time in 1980, Competition legislation was issued in Turkey in December 1994. Politically perceived as an EU harmonization law due to political pressures the Board could not become operational until March 1997. Despite all challenges and obstacles the investigations were initiated in November 1997. The Board, composed of 11 members headed by Mr. AYAYDIN, functions as an autonomous body defined and designed to be politicallly and financially independent. Following his visits to the EU Commission Mr. AYADIN feels that there is still lack of confidence in the EU concerning the political independence, functionality and acceptance of the Competition Board. Despite the skeptic approach in Europe, the Board continues to check and violations of Law 4054 that prohibits and exploitation of the dominant position by means of agreements, acts and decisions likely to distort, hinder or restrict fair competition in the goods and services markets. The Board investigates applications to find out the existence of unlawful agreements in oral or written form. The law provides for certain exemptions for innovations, improvements, benefits to the consumers and limited impact to a major part of the market. There also some provisions in the law tı prevent the exploitation by monopolies. All applications to the Board dating before the initation of investigations on 5 ovember 1997 need to be filed within 6 months and acts leading to the distortion of competition are punished by very heavy fines. The Board investigated all applications with maximum confidentiality and all parties have full rights to defense.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|