|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Sibirya Doğusunda
25.06.2010 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
3907 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Sibirya Doğusunda
Sonunda çocukluk hayalin gerçekleşiyor. Yazarlar Birliği davetlisi olarak Sibirya'ya olağanüstü güzel ve yararlı bir gezi yapıyorum.
Sibirya'nın ucu bucağı yok gibi…Bütün dünyayı 1,5 saatte dolanabilen bir uzay gemisi, Fransa'yı bir dakikada İsviçre'yi yarım dakikada geçebiliyorken , Sibirya üzerinden ancak on beş dakikada geçiyor.
Yazarlar Birliği çağrısıyla gittiğim İrkutsk'da hava alanında karşılanıyorum. Şehir nüfusu altı yüz bin kişi… Araziyi boş bulup yayılmışlar. Aynı nüfusu barındıran Avrupa şehirlerinin on misli kadar, büyük yayılmış. Nedenini de: "Biz Sibirya'da bu ölçülere alışkınız," diye açıklıyorlar. Mihmandarım şair Gennadi Gayda, ruhu ile de şair , hoş bir kişilik.
İrkutsk'da başta Valentin Rasputin , 40 ünlü yazar yaşıyor. Önceki yıllarda neden bu kadar yazarın burada yaşadığı sorulunca da, şöyle açıklıyor:
"O zaman burası Çar'a ve Tanrı'ya uzaktı da ondan…"
Otelim Angara Irmağı kıyısında…Bizim Ankaralılar da zaten "Angaralıyım derler ya! İlişkiden kuşkulanıyorum.
Gezimin Doğu Sibirya bölümünün mihmandarı şair Gerdadi ile, birbirimize çabuk sınıyoruz.
İrkutsk yakınındaki Baykal Gölü, dünyanın en önemli harikalarından biri. 1.620 km boyu ve 40 ile 80 kilometre değişen eni ile, üstelik 1.620 metreye varan derinliği ile dünya tatlı suyunun beşte birini çeviriyor.
Göl, 2.500 metreye kadar yükselen dağlar arasında esen çok sert fırtınalarla, çok kalın tabakalarla buzlanıyor. Hatta Sibirya treninin ilk yapıldığı yıllarda karada bitmeyen bir kısım yerine, Baykal Gölü buzları üzerine döşenen raylarla, tren geçirildiği bile olmuş.
Esas fırtınalardan birinin adı: "Sarma"…Saatte 150 km'ye varan fırtınanın adı Kara Kayka ise kareyel anlamında olabilir. Sözcüklerin kökeninden kuşkulanıyorum.
Dünyanın en lezzetli balıklarından "omul" Baykal'da yetişiyor. Bütün soğuk su balıkları gibi, çok yağlı ve lezzetli omul, biçimiyle uskumruyu andırıyor. Ancak lezzeti bütün yıl aynı kalıyor, hep soğuk suda yaşadığı için, hiçbir mevsimde bizim uskumru gibi çirozlaşmıyor. Çünkü Baykal Gölü Temmuz ayında bile bu balığın yaşadığı yerlerde artı dört dereceden daha sıcak olmuyor.
Dünyada yalnız kuzey denizlerinde yaşayan fok balıkları Baykal Gölü'nde de yaşıyor. Burada yaşamalarına şaşılan fokların, yaklaşık beş yüz bin yıl önce buraya kadar uzman kuzey buz denizlerinden geldiği sanılıyor. Sayıları da, yetmiş bin kadar.
Baykal Gölü çevresi seferimizin şöförü Şasa, ilginç bir kişi…Kaybettiği kontak anahtarı yerine bir kaşık sapıyla idare ediyor. Göl kıyısında kapalı bir otelin lokantasını hatırıyla açtırıp, bize omul balığı yediriyor. 45 derece Sibirya votkası içtiriyor.
Göl kıyısındaki sığ koylarda su ısısı 10- 12 dereceye kadar çıkabiliyor. Orada yaşayanlar, bu suda yüzebiliyorlar. Biz de yüzenlere merak ederek yaklaştık. Gayda kendileriyle konuşunca, beni de çağırdı. Meğer hanımlı beyli bu genç insanlar, Stalin'in Sibirya'ya sürdüğü Kırım Tatarları değil mi imiş!
Hatta zorlukla da olsa, sabırla, konuşarak anlaştık bile…Hepimiz sevindik.
Sibiryalıların bana sevimli gelen bir işlevi de, çabuk sazlardan yaptıkları balık kepçesi oluyor. Çok da işe yarıyor.
Gayda ile Sibirya köyüne gidiyoruz. Binaların hemen hepsi , bizde Bolu ilinde görülen yığma ahşap biçiminde inşa edilmiş. Kışın karlara gömülen bu binalar daha kolay ısıtılıyor.
Köy ziyaretimizde köyün teknik yöneticisi ile tanıştırdılar.
Beni olağanüstü şaşırtan ve sevindiren bir olay, yönetici Viktor Dömin'in Bir Atatürk hayranı olmasıydı. Dömin Atatürk devrimlerini, bizim bazı politikacılarımızdan bile, daha iyi biliyordu. Kurtuluş Savaşımıza hayrandı. Bu savaşın 20. yüzyılın en önemli derslerinden biri olduğuna da inanıyordu.
Dömin ülkemiz ve edebiyatımızı da bir ölçek tanıyordu. Konuştuğumuz sırada, Yakup Kadri'nin Zoraki Diplomat kitabını da hatırladı.
Sibirya'nın ta öbür ucunda, o'nun gibi Atatürk hayranına rastlamaktan mutlu oldum. Hele kendi ülkemizde azalmaktayken…
19'uncu yüzyılın sonuna doğru at arabası ve kızak ile Sahalin'e gitmekte olan Anton Çehov, Yenisei Nehri'ne vardığında coşuyor: "Daha haşmetli bir nehir olmaz." Diyor.
Sibirya'nın görkemli üç nehri, Obi, Yenisei ve Lena'dır. Bu nehirler Kasım ile Nisan arasında donuyor. Ancak Mayıs başında tekne trafiğine açılıyorlar. Kışın denebilir ki uyuklayan bu nehirler, yılda akıttıkları suyun ancak yüzde 10- 15'ini geçiriyorlar.
Baykal Gölü'nün yüzeyi 31 bin km2, havzası ise 557 bin km2 ve Fransa kadar. Oksijen doygunluğu her derinlikte aynı kalıyor ve bu yüzden 1.620 metre derinliğe kadar zengin su hayvanları ve bitkileri barındırıyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|