|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Kapalıçarşı
27.01.2008 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
3958 |
|
|
| Oy Sayısı : |
0 |
|
|
| Değerlendirme : |
0 |
|
|
| Popülarite : |
|
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Kapalıçarşı
Mahfi Eğilmez
.
.
Kapalıçarşı
Son zamanlarda sık sık Mısır Çarşısı'nın içinden geçip yürüyerek Kapalıçarşı'ya gider olduk. Bir şeyler almak üzere alelacele gezmek için değil de gerçekten gezmek için giderseniz bambaşka bir dünya görüyorsunuz o çarşıların içinde ve çevresinde.
Önder Küçükerman ve Kenan Mortan'ın Kapalıçarşı adlı kitabı yayımlandı (Kapalıçarşı, Külür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007.) Kenan Mortan'ın son birkaç yılını bu kitapla uğraşmaya adadığını biliyordum. Şimdi kitabı alıp da gözden geçirince bu fedakarlığa değer bir çalışma olduğunu görüyorum. Kitabın metinleri kadar resimleri de son derecede güzel.
Kapalıçarşı'yı havadan fotoğraflayan resimler çarşının devasa boyutları ve şaşırtıcı ölçüdeki yaygınlığını gözler önüne seriyor. İnsan çarşının içinde dolaşırken büyük bir çarşıda olduğunu hissetse bile o resimleri görünce içerideyken o büyüklüğü tam olarak algılayamadığını anlıyor. Dükkânların içini gösteren resimler, sergilenen malların ardındaki emeği müthiş bir biçimde özetliyor.
Kitap, Asur ticaret kolonilerinin Anadolu'da kurdukları karumlar kolonisine kadar geri giderek ilk çarşılardan günümüze kadar özetle gelen bir çarşı kültürünü anlatarak başlıyor. Ondan sonra Kapalıçarşı'yı bu gelenek içinde yerine yerleştiriyor ve hem çarşıyı hem de onun arkasındaki derin ilişki yumağını analiz ediyor.
Başlangıçta Cevahir Bedesteni'nin kurulması ve ardından öteki bedestenlerin yapımıyla oluşmaya başlamış Kapalıçarşı. Bir süre sonra bedestenlerin çevresinde ahşap dükkânlar yapılmış ve çarşı çıkmış ortaya. Mevcut dükkânların büyük çoğunluğu Fatih Sultan Mehmet zamanında yapılmış. Sonraları bu ahşap yapılar kâgire dönüşmüş.
Sekiz ana kapıya sahip olan Kapalıçarşı, 40,000 metrekareye yayılan 65 sokak üzerinde kurulu ve içinde 3300 dükkan yeralıyor. Çarşı'da çalışan insan sayısı 40,000 dolayında.
Yalnızca bu sayılar bile çoğu kez basit bir alışveriş merkezine girer gibi girip çıktığımız bu çarşının ne kadar devasa bir yer olduğunu anlatmaya yetiyor.
Kitapta Kapalıçarşı'nın yalnızca geçmişini ve geleneklerini öğrenmekle kalmıyor, aynı zamanda bugün nasıl işlediğini en ince ayrıntılarına kadar gözden geçirmiş oluyorsunuz. Pek çok dükkânın sahibiyle yapılmış ilginç konuşmalar ve onlardan aktarılmış son derecede çarpıcı anılar ve gözlemler var. Yaprak üzerine altınla yapılmış işlemelerin altında yatan öyküyü anlamadan bir bakışta onun değerini ölçmek olanaksız. Ama o öyküyü kitaptan okuyunca insan dünyada öyle bir işin başka bir yerde eşi ve benzeri olmadığını anlıyor ve o zaman değer konusunda bir yerlere varabiliyor.
Fiyatların belirlenmesinde kullanılan neredeyse bütün tarihi yöntemler Kapalıçarşı'da bazen bir arada bazen belli zaman aralıklarıyla uygulanmış görünüyor. Bazı malların fiyatları narh usulüyle saptanırken, bazı malların fiyatları serbest usulde belirlenmeye terk edilmiş, daha lüks olarak kabul edilen malların fiyatları da müzayede usulüyle belirlenmiş.
Bu anlamda kitap bazen Kapalıçarşı'yı anlatmaktan çıkıp onun çevresinde bir ekonomi ve ticaret tarihi anlatmaya yöneliyor. Ve bence en doğru işi yapıyor yazarlar bu tercihle. Çünkü bu kitap Kapalıçarşı ile turistik olarak ilgilenenlere hizmet sunmak kadar araştırmacılar için de çok önemli bir kaynak niteliği taşıyor. Bu iki amacı böylesine birleştirmek doğrusu usta işi.
500 yıllık tarihi boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun ürün kimliğinin ve ekonomisinin özeti olan Kapalıçarşı bugün hâlâ Osmanlı yaşamını yansıtan bir mekanizma olarak ayakta duruyor.
Bu kitabı okuduktan sonra Kapalıçarşı'yı turist gibi gezmek yerine, tek tek sokaklarını dolaşarak, hâlâ yaşayan Osmanlı ticaret sistemine tanık olma şansını elde ediyor insan. 500 yıldır canlı olarak korunan bir geçmişe tanık olma düşüncesini veren bu kitabı okumanızı öneririm.
M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|