|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
ŞİKE KADAR TEŞVİK PRİMİ DE SUÇ*.
06.04.2008 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
4449 |
|
|
| Oy Sayısı : |
11 |
|
|
| Değerlendirme : |
4,64 |
|
|
| Popülarite : |
4,83 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Şike kadar teşvik primi de suç*
Rüşvetin spor karşılaşmaları alanındaki adı şike, tüm uluslararası sözleşmelerde suç olarak kabul edilir. Aynı şekilde teşvik primi adı altında verilen 'pasif rüşvet' de cezalandırılmalı
R. BÜLENT TARHAN (Hukukçu)
Bu yazının sınırları içinde, 'şike' ve 'teşvik primi' kavramlarının yolsuzlukla mücadele terminolojisi ve ceza hukuku yönünden tahlili yapılacaktır. Türkiye Futbol Federasyonu Futbol Disiplin Talimatının 'Hileli ve Danışıklı Futbol Müsabakası' başlıklı 37'nci maddesinde yer alan: 'Hileli ve danışıklı futbol müsabakası yapan, yaptıran kişiler ve aracıları en az bir yıl müsabakadan men cezası veya o kadar süreyle hak mahrumiyeti ve teşekküller Futbol Federasyonu'nca küme düşürme cezasıyla cezalandırılır" hükmüyle, kamuoyunda 'şike' olarak bilinen eylemin tanımı yapılmaktadır.
Yolsuzluk olgusunun sınıflandırılmasına ilişkin bir görüşe göre, yolsuzluk karşılık esasına, taraflar arasındaki menfaat transferine ve dolayısıyla bir trampa ilişkisine dayanır. Bu nedenle de ancak yetkiyi kullanan ve bu yetki kullanımından yararlanan ve/veya yararlananlar varsa yolsuzluktan söz edilebilir. Bu görüş; doğal olarak kendi mantığına uygun biçimde sadece rüşveti yolsuzluk olarak benimsemektedir. En genel anlamıyla rüşvet; 'yetkili birisine başkası tarafından toplumun usul ve kurallarına aykırı şekilde menfaat vaat edilerek bir işin yaptırılması' şeklinde tanımlanabilir. (Ahmet MUMCU, Osmanlı Devletinde Rüşvet, Özellikle Adli Rüşvet, Ankara, AÜHF Yayını)
Türk hukuk lügatında ise; rüşvet: "...Memur sayılan kimsenin vazifesine giren bir iş için (...) kanunca verilmesi icap etmeyen bir para veya mal alması veya herhangi bir menfaat temin etmesi, yahut para, mal veya menfaat hakkında taahhüt veya teminat kabul etmesidir." Ancak, son yıllarda, başta Transparency International'ın (Dünya Saydamlık Örgütü) savunduğu bir anlayışa göre rüşvet, sadece kamu görevlilerini ilgilendiren bir kavram değildir.
Çözüm TCK'da
Nitekim 'Özel Sektörde Rüşvet' Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi'nde ayrı bir başlık altında düzenlenmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 'rüşvet' başlıklı 252'nci maddesi de -kısmen de olsa- özel sektörde rüşvete ilişkin düzenlemeleri içeriyor. Gerek evrensel terminolojide, gerekse ülkemiz ceza hukuku yönünden yolsuzluğun tanımı yönünden gelinen son aşama, yolsuzluğun, 'Emanet edilmiş yetkinin kamusal ve özel çıkarları zedeleyecek biçimde her türlü kötüye kullanımı' biçiminde ifade edilmesidir. Dolayısıyla, 'rüşvet'in spor karşılaşmaları alanındaki adı olan 'şike'nin hukuksal tahlili de çağdaş yolsuzluk terminolojisine uygun olarak doğru yapılmalı ve 'şike'nin maddi unsuru niteliğindeki eylemler, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 252'nci maddesi kapsamına alınmalıdır. Bu düzenlemenin yapılması halinde Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 128, 135, 140 ve 258'inci maddelerinde yazılı olanaklardan yararlanılarak 'şike'yle daha etkin mücadele edilebilecektir. Örneğin, bu durumda 'şike'ye konu eylemler nedeniyle iletişimin tespiti, dinlenmesi, kayda alınması yada teknik araçlarla takibi mümkün olabilecektir.
Spor kamuoyunu rahatsız eden bir başka konu 'teşvik primi'dir. Nitelikli rüşvetin uluslararası alandaki adı 'aktif rüşvet'; basit rüşvetin uluslararası alandaki adı ise, 'pasif rüşvet'tir. Yolsuzlukla mücadele alanındaki uluslarası sözleşmeler, aktif ve pasif rüşvet arasında herhangi bir ayrım yapmaksızın buna ilişkin eylemlerin suç olarak kabul edilmesi için taraf devletleri yasal ve diğer gerekli önlemleri almakla yükümlü kılmaktadır. Avrupa Konseyinin Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi, 15 Kasım 2000 tarihli 'Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 8'inci maddesi ile Amerika Devletler Örgütü'nün (Organization of American States, OAS), 29 Mart 1996 tarihli yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi'nin 'Yolsuzluk Eylemleri' başlıklı 6'ncı maddesi örnek olarak verilebilir. 9-11 Aralık 2003 tarihleri arasında Meksika'nın Merida kentinde imzaya açılan Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi'nin rüşveti düzenleyen 15'inci maddesinde 'resmi görevlerin yerine getirilmesi çerçevesinde' ibaresine yer verilerek hem aktif rüşvet hem pasif rüşvet suç olarak düzenlenmiştir.
Sonuç olarak; spor karşılaşmaları nedeniyle 'teşvik primi' verilmesi, ceza hukukundaki 'basit rüşvet' veya 'pasif rüşvet'in karşılığı olup uluslararası hukuk, rekabet hukuku ve ceza adaleti ile spor etiği açılarından kabul edilemez bir eylemdir. Bu nedenle yaptırıma bağlanması yönündeki yaklaşımlar son derece haklı ve yerindedir.
*Türkiye Süper Liginin sonuna yaklaştıkça, 'şike ve 'teşvik primi' iddiaları, bu yıl da yoğunlaşmaya başladı. Gerekli hukuksal düzenlemeler yapılmadıkça bu tartışmaların sonunun gelmeyeceği anlaşılıyor.Bu nedenle; 29.07 2006 tarihli Radikal Gazetesi'nde yayımlanan ve halen güncelliğini koruyan yazımı Türklider okurlarının da dikkatine sunuyorum.
Bu arada, bir başka önerimi daha Türklider okuyucularıyla paylaşmak isterim: Seyircisiz oynama cezası iki nedenle yanlış. Birincisi; futbol kadar seyirciyle bütünleşen bir başka oyun yoktur. Ikincisi; hiç bir kusuru olmayan karşı takımın da seyircisiz oynamasına neden olduğu için adil değildir. En uygun çözüm; seyircisiz oynama cezasını gerektiren hallerin tespiti halinde, karşılaşmanın o hafta hangi rakiple oynanacaksa o takımın sahasında oynanmasıdır. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|