|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Fazla tasarruf komşuya zarar verir
17.04.2011 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
10984 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Fazla tasarruf komşuya zarar verir
Ege Cansen
İKTİSAT okurken ilk öğrendiğim tuhaf kavramlardan biri de "tasarrufun çelişkisi" (Paradox of Thriftiness) idi.
Bu kavram şunu diyor:
Her ne kadar bir ülke halkının tasarruf oranı yükseldikçe, milli gelir büyümesi de artar dense de bazen tersi olur. Çünkü tasarrufun milli geliri arttırması şarta bağlıdır.
O şart da tasarruf edilen gelirin o yıl içinde harcanmasıdır.
Bu harcama, yatırım veya tüketim için olabilir.
Fark etmez. Yeter ki tasarruf edilen gelir, boş, boş yatmasın. İşte çelişki buradadır.
Tasarruf, hem iyi hem de kötüdür.
Hocam Fuat Çobanoğlu kabil tasarrufa "kirli çorap içinde para saklamak" derdi.
Bunun Osmanlıcası "iddihâr", İngilizcesi "hoarding"tir.
* * *
Ancak bugünkü yazının konusu yukarıda anlatılan "tasarrufun çelişkisi" değildir.
Bugün ulusal ekonomilerde yaratılan fazla tasarrufun, küresel ekonomide yarattığı burkulmadan ve bunun nasıl krizlere sebep olduğundan bahsedeceğim.
Şüphe yok ki; bu da bir tür tasarruf çelişkisidir.
* * *
Ele alacağımız somut olay
Çin, Japonya, Almanya gibi ciddi cari hesap fazlası veren, yani tasarruf fazlası olan ülkelerin, bu paraları, başka ülkelere ihraç ederek onların başını bela sokmalarıdır.
Türkiye de "belalı tasarruf" ithal eden ve bu yüzden ulusal tasarruf oranını arttıramayan ülkelerden biridir.
Başı belaya girenlerin başında da ABD gelmektedir.
Cari fazla veren ülkeler, bunları başka ülkelere ihraç ederler.
Pek tabii bu paranın müşterisi cari açık veren ülkelerdir.
Zaten bir ülke, döviz rezervlerini kullanma hali dışında (ki hazıra dağ dayanmaz) yurt dışından tasarruf ithal edemezse, cari açık veremez.
Fazlası olan ülke bu fazla parayı;
Cari açığı olan ülkelerin devlet tahvillerine,
Cari açığı olan ülke şirketlerinin hisse senetlerine,
Cari açığı olan ülkelerin özelleştirilen kamu şirketlerine,
Cari açığı olan ülkelerin gayrimenkullerine yatırır veya
Bankalar aracılığıyla bu ülkede kredi genişlemesi yaratır.
Bu yolların biri veya birkaçı ile cari açığı olan ülkeye yabancı para girince, o ülkenin ulusal parası değerlenir.
Enflasyon düşer. Menkul ve gayrimenkul varlıkların fiyatları artar.
Ülke, dışarıdan borçlandıkça rahatlar. Hane halkı, sahip olduğu arsanın, binanın veya hisse senetlerinin fiyatının arttığını gördükçe "nasıl olsa zengin oldum, artık tasarruf etmesem de olur" der.
Tüketimini arttırır. Hatta durduk yerde zenginleşme, insanı müsrif yapar.
* * *
Aynı süreçte, tasarruf ithal eden ülkenin kamuya ait firmaların, telefon ve elektrik şirketlerinin, kamu arazilerinin, limanlarının, paralı yol ve köprülerinin, barajlarının fiyatı da artar.
Bunlar yabancılara satıldıkça, cari açık veren ülkenin "devleti" de durduk yerde zenginleşir ve savurganlaşır.
Böylece o ülkenin, hane halkı, özel sektör firmaları ve kamu kesimi coşku içinde yatırım harcamalarını da arttırır.
Ülkeye ne kadar çok para girerse, tasarruf oranı o kadar düşer. Ama diğer yandan zenginleşme devam eder.
Bu saadet zinciri, oyuna son katılan orta sınıfın spekülatif kârlarını realize etmeye başlamasıyla birlikte kopar. Buna da finansal kriz denir.
Son Söz: Taşıma su, değirmeni bozar. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|