Ziynet Odası       Odam Olsun       Türklider Odaları       Sizin Odalarınız       Sohbet Odası       TV Odası       E-Kitap Odası       BŞenver       Gazete Odası       iPad       Hakkımızda       Şifremi Unuttum   

 

Ege Cansen Gözüyle 



Tüm Yazıları
       ShareThis

 

Akılsız akıllılık
30.11.2012
Okunma Sayısı : 7753
Oy Sayısı : 1
Değerlendirme : 5
Popülarite : 0
Verdiğiniz Puan :
 

 



Akılsız akıllılık


SIFAT olarak "akıllı" sözcüğünün alafranga karşılığı "rasyonel"dir. Rasyonel kelimesi bir zamanlar Türkiye'de çok modaydı.

Hepimiz, birbirimize rasyonel davranmanın faziletini anlatırdık.

Harekete geçmeden önce iyice düşünülerek alınan kararların, rasyonel olacağı varsayılırdı.

İyice düşünmeden, daha çok önyargılarla ve duygusal etkilerle alınan kararlara da "irrasyonel" denirdi. Hatırlamakta fayda var.

İşletmelerde verimlilik arttırma çalışmalarına da "rasyonalizasyon" tabir edilirdi.

ODTÜ'de hocam Fuat Çobanoğlu'na göre rasyonel kelimesinin Türkçe karşılığı, akıllı değil iktisadi idi.

Ben de buradan, akıllı davranmakla, iktisadi davranmak aynı şeydir diye bir sonuç çıkarmıştım.

Memduh Yaşa Hocamızdan iktisat(d) kelimesinin, "kast(d)" kökünden geldiğini öğrenince zihnimde ikinci bir pencere açılmıştı.

İktisadi davranmak, maksada uygun hareket etmekti.

Bu da rasyonellik ve dolayısıyla akıllılıktı.

OYUN KURAMI (GAME THEORY)


Bu yılın iktisat Nobel ödülleri, oyun kuramı üzerine çalışan iki bilim adamına verildi.

Bu bilim adamlarının iddiasına göre "kıt kaynakları, sayısız ihtiyaç sahipleri arasında en rasyonel şekilde fiyat mekanizması tevzi eder" diyen serbest piyasa iktisat kuramı belli hallerde işe yaramaz.

Bunun yerine, matematiksel modeller (algoritmalar) kullanarak, devlet eliyle kaynak tahsis etmek (eşleştirme yapmak) daha fazla toplumsal fayda sağlar.

Nobel iktisat ödülünü, oyun kuramcısı matematikçilerin alması ilk kez olmuyor.

Demek ki iktisat, gitgide daha fazla bir  "davranış bilimi" olmaya başladı. İktisat, klasik "para-milli gelir-istihdam" çemberinden çıktı.

İktisatçılar da "böbrek bekleyen hastaların sıraya konması" dâhil, toplumun her sorununa çözüm 
geliştirir oldular.

Oyun Kuramı'nın ileri sürdüğü temel hipotezi, haddim olmayarak, özetleyeyim. İktisadi kıstaslara göre alınan kararlar, her zaman iktisadi olmaz.

Yani ince hesapla karar alma sevdası yüzünden, akılsız hatta çok akılsız hareket etmiş olabiliriz.

Pekiyi neden?

KOMŞUMA ON TANE VERECEKSEN BANA BİR EŞEK İHSAN ETME TANRIM


İki veya daha fazla kişinin dâhil olduğu her olayda insanlar insiyaki olarak "biz" ve "onlar" diye iki kümede toplanır.

Kümeleşme hasım olmaktır. Hasımlık ise, husumet yaratır.

Husumet de "işbirliği" yapmayı zorlaştırır.

Aynı kümede yer alanların ortak paydası, kümedaşlarıyla hemfikir olmak değil, diğer kümedekilerin karşısında olmaktır.

ABD Başkanı George Bush'un dediği gibi "ya benden yanasın, ya da bana karşısın". 

Küme adına karar alanlar, kendi kümeleri için "maksimum faydayı" temin edecek yolu değil, karşı tarafın yapacağı hamlenin kendilerine vereceği "zararı minimize" edecek hareket tarzını seçer.

Böylece iktisadın, halkın refahını maksimize edecek kararlar alınmasına yardım eden analizleri devre dışı kalır ve kümelerin zararlarını minimize edecek davranış biçimi yaygınlık kazanır.


Son Söz: Bireysel zararları azaltmak, toplumsal faydayı çoğaltmaz. 

Kötü         Çok İyi  Oyla  
  Geri  |  Arkadaşıma Gönder  |  Yazıcı Dostu
 
Tüm yazıları
ShareThis

    Hayat Verenler : Microsoft    HP Türkiye    PBS Bilişim    SAY Ajans    SFS - MAN    Superonline       

Türk Liderler:

Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem

Tecrübeleriniz ve birikimleriniz toprak olmasın @ Copyright 2004 turklider.org