Ziynet Odası       Odam Olsun       Türklider Odaları       Sizin Odalarınız       Sohbet Odası       TV Odası       E-Kitap Odası       BŞenver       Gazete Odası       iPad       Hakkımızda       Şifremi Unuttum   

 

Nevval Sevindi Gözüyle 



Tüm Yazıları
       ShareThis

 

GAP’IN SOSYAL BOYUTU
06.01.2007
Okunma Sayısı : 8525
Oy Sayısı : 6
Değerlendirme : 3,67
Popülarite : 2,85
Verdiğiniz Puan :
 

 

GAP’IN SOSYAL BOYUTU

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), sürdürülebilir insani kalkınma ilkeleri doğrultusunda ele alınmakta ve uygulanmaktadır. Projenin temel hedefi yöre insanının gelir düzeyini ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Bu sürecin proje sonrasında da sürdürülebilir kılınması için insan kaynaklarının geliştirilmesi, kalkınmada eşitlik ve adilliğin sağlanması, katılımcı demokratik bir kültür ve toplumun geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Bu nedenle GAP'da çok sektörlü ve entegre bir yaklaşım benimsenmekte, fiziksel yatırımlar yanında bunlarla eşgüdüm içinde eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı, kültür, turizm vb. sektörler de planlı bir şekilde ele alınmakta ve tüm proje süreçlerine toplumun katılımının sağlanması hedeflenmektedir.

Bölgede gerçekleştirilmek istenen salt toplam gelirin artırılması olmayıp, aynı zamanda toplumsal refahın artırılmasıdır. Burada vurgulanması gereken toplumun farklı kesimlerinin yaratılan toplumsal faydadan görece eşit bir biçimde yararlandırılması, yoksulluğun ve yoksunluğun giderilmesidir.

İdaremiz bu yaklaşımdan hareketle 1992-1994 yılları arasında bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısını anlamaya, bölgenin sosyal sorunlarını, toplumun ve farklı sosyal grupların ihtiyaç, beklenti, tutum ve eğilimlerini belirlemeye ve kalkınmanın özel hedef gruplarını tanımlamaya yönelik beş sosyal araştırma yaptırmıştır. Bunlar;

• GAP Bölgesi Toplumsal Değişme Eğilimleri Araştırması
• GAP Bölgesi'nde Kadının Statüsü ve Kalkınma Sürecine Entegrasyonu Araştırması
• GAP Bölgesi Nüfus Hareketleri Araştırması
• GAP Bölgesi Baraj Göl Aynası Altında Kalacak Yörelerde İstihdam ve Yeniden Yerleştirme Sorunları Araştırması
• GAP Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Sosyo-Ekonomik Çalışma'dır.

GAP BÖLGESİ TOPLUMSAL DEĞİŞME EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI

Bu araştırma ile GAP Bölgesi'nde yaşayan kırsal ve kentsel toplulukların toplumsal profilini çıkarmak, bu yapıdaki değişme eğilimlerini saptamak, GAP'ın etkileri ile meydana gelecek değişmeler üzerinde öngörülerde bulunmak ve değişimin GAP'ın hedefleri doğrultusunda gerçekleşmesi için gerekli tedbirleri almak amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası tarafından Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa'nın kırsal ve kentsel alanlarında yapılmıştır.

GAP BÖLGESİ’NDE KADININ STATÜSÜ ve KALKINMA SÜRECİNE ENTEGRASYONU ARAŞTIRMASI

Araştırma, Bölge kadınını çevreleyen sosyal, ekonomik ve kültürel koşulları, bu yapıdan ve bireysel özelliklerden kaynaklanan sorunları, kadının gelişmesini engelleyen süreçleri ve kadınların beklenti ve gereksinimlerini saptayarak, kadının statüsünün yükseltilmesini, kalkınma sürecine katılımını ve yaratılan değerlerden hakkaniyet ölçüsünde yararlanmalarını sağlayıcı yöntem ve araçları tanımlamaktadır. Türkiye Kalkınma Vakfı tarafından yapılan bu araştırma bölgeyi temsilen, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Şanlıurfa illerinin kentsel ve kırsal yerleşimlerinde yapılmış ve araştırma sonuçlarına dayalı bir eylem planı geliştirilmiştir.
GAP BÖLGESİ NÜFUS HAREKETLERİ ARAŞTIRMASI

Bu araştırma ile, bölgede göç hareketlerinin olduğu yerleşim yerleri ile göçe katılan hanelerin özellikleri saptanmış olup GAP'ın etkileri ile göç eğiliminde meydana gelebilecek değişmeler üzerinde öngörülerde bulunulmuştur. Araştırma ODTÜ Sosyoloji Bölümü tarafından GAP Bölgesi illerinin kırsal ve kentsel alanları ile Bölgeden en çok göçün olduğu Adana ve İzmir illerinde gerçekleştirilmiştir.

GAP BÖLGESİ BARAJ GÖL AYNASI ALTINDA KALACAK YÖRELERDE İSTİHDAM ve YENİDEN YERLEŞTİRME SORUNLARI ARAŞTIRMASI

Bu araştırmada yerleşim yerleri ve üretim kaynakları, baraj suları altında kalacak nüfusun katılımcı planlama ve uygulama yaklaşımıyla yeniden yerleştirilmesi ve üretken kılınması, kamulaştırma bedellerinin sürdürülebilir ekonomik yatırımlara dönüştürülmesine yönelik politika ve stratejiler geliştirilmiştir. Sosyoloji Derneği tarafından yürütülen araştırma sekiz barajdan etkilenen 336 yerleşim yerinden seçilen örneklem nüfusu içermiştir. Araştırma sonunda bir eylem planı hazırlanmıştır.

GAP SULAMA SİSTEMLERİNİN İŞLETME, BAKIM ve YÖNETİMİ PROJESİ SOSYO-EKONOMİK ÇALIŞMA

Bu araştırma ile, sulamaya dayalı bir sürdürülebilir tarımsal kalkınma için bölge koşullarına uygun ve katılımcı bir işletme-bakım ve yönetim modelinin geliştirilmesine yönelik sosyal değişkenler saptanmıştır. Araştırma, ODTÜ Sosyoloji Bölümünden bir grup öğretim üyesi tarafından yapılmıştır.

GAP SOSYAL EYLEM PLANI

Yukarıda adı geçen araştırmaların tamamlanmasını müteakip, araştırmaların bulguları ışığında sosyal gelişmenin sağlanmasına yönelik çerçeveyi ortaya koymak amacıyla GAP Sosyal Eylem Planı (GAP-SEP) hazırlanmıştır. GAP Bölgesi'nde sürdürülebilir, katılımcı, eşitlikçi ve adil bir sosyal gelişmeyi sağlamaya yönelik strateji ve projeleri tanımlayan GAP-SEP iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde bölgenin mevcut durumu, ikinci bölümde ise temel müdahale alanları ve bunlara ilişkin strateji, hedef, politika ve eylem planları yer almaktadır.

GAP SOSYAL KALKINMA YAKLAŞIMI

GAP'ın altyapı yatırımları ve tarımın sulamaya açılmasının bölgede önemli bir ekonomik büyümeyi sağlayacağı kuşkusuzdur. Ancak diğer önemli bir konu da yaratılan büyümenin toplumsal refaha dönüştürülmesine yönelik sosyal yapının iyileştirilmesidir. Bölgede katılımcı ve demokratik bir toplumsal yapının geliştirilmesi, yaratılan değerlerin toplumun farklı kesimlerine eşitlikçi ve adil bir biçimde dağıtılması ve bu yolla insan kaynaklarının geliştirilmesi GAP'ın sosyal kalkınma yaklaşımının temelini oluşturmaktadır. Tüm projelerin tasarım ve uygulamasında bu yaklaşım temel alınmakta, toplumun özellikle dezavantajlı konumda bulunan kesimlerine (kadınlar, topraksız ve küçük topraklı çiftçiler, kent yoksulları, yoksun konumda bulunan çocuklar,gençler ve engelliler vb.) özel bir hassasiyetle yaklaşılmaktadır. Burada temel hedef toplumda yoksulluğun ve yoksulluğu besleyen toplumsal yoksunluğun ortadan kaldırılması, güçsüz kesimlerin kaynaklara ulaşmasını engelleyen koşulların bertaraf edilmesi, fırsat eşitliğinin sağlanması, bu yolla bölgede sürdürülebilir insani gelişmenin toplumsal koşullarının yaratılmasıdır.
A. TAMAMLANAN PROJELER

ŞANLIURFA’DA ŞARK ÇIBANI (LEİSHMANİASİS) PROJESİ

Sağlık alanında yapılan ilk çalışmalardan birisi olan Şark Çıbanı (Leishmaniasis) ile ilgili proje 1995 yılında gerçekleştirilmiştir. Yale (ABD), Hebrew (İsrail), Ege, Çukurova, Dicle, Gaziantep ve Harran Üniversitelerinin işbirliği ile yürütülen projenin amacı; Şanlıurfa’da yeniden ortaya çıkan Şark Çıbanı hastalığının nedenlerinin belirlenmesi ve önlenmesine yönelik çalışmalara ışık tutacak bilgilerin derlenmesidir. Proje sonunda, Şanlıurfa’da görülen hastalığa yol açan parazitin ve taşıyıcısı olan tatarcık sineğinin türü belirlenmiş, başta bireysel hijyen olmak üzere hastalıktan korunma ve tedaviye yönelik tavsiye kararları alınarak ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılmıştır.

TÜRKİYE’DE SITMA BİRİMLERİNİN ULUSAL KAPASİTESİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ

Bu proje, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile işbirliği içinde yürütülen "GAP Bölgesi'nde Sürdürülebilir Kalkınma Programı" kapsamında yer alan 29 projeden biri olup, Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) işbirliği ile uygulanmıştır. Projenin amacı; sıtma savaş stratejilerinin belirlenmesi için Sağlık Bakanlığı’nın organizasyon, teknik ve insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi ve sıtma vakalarının kontrol altına alınarak makul düzeye çekilmesi olarak belirlenmiştir. Proje kapsamında; insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesine yönelik olarak eğitim programları yürütülerek toplam 110 kişi sıtma konusunda eğitilmiş, il yöneticilerine bilgilendirme toplantısı yapılmış ve Adana Sıtma Enstitüsü’ndeki eksik araç ve gereçler tamamlanmıştır.

BİRECİK BARAJI’NDAN ETKİLENEN NÜFUSUN YENİDEN YERLEŞİMİ, İSTİHDAMI VE EKONOMİK YATIRIMLARI İÇİN PLANLAMA VE UYGULAMA PROJESİ

Proje, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nca desteklenen "GAP Bölgesi’nde Sürdürülebilir Kalkınma Programı" içinde bulunan 29 projeden biri olup, 1997 yılı Ağustos ayında başlatılmış, 2000 yılı Aralık sonu itibariyle tamamlanmıştır. Birecik Barajı’nın göl aynası altında kalan veya kısmen etkilenen yerleşim yerlerindeki halkın yeniden yerleşimlerine yardımcı olmak ve yeni yaşamlarına sosyal, ekonomik ve kültürel uyumlarını kolaylaştırmak amaçlanmıştır. 1999 yılı Aralık ayında su tutmaya başlayan barajın göl aynasından Gaziantep ilinin Nizip, Yavuzeli ve Araban ilçeleri; Şanlıurfa ilinin Birecik, Halfeti ve Bozova ilçeleri ile Adıyaman ilinin Merkez ve Besni ilçelerine ait yerleşmelerden yerleşim yeri itibariyle 9 köy tamamen, 3 köy kısmen; Halfeti ilçe merkezi ise kısmen etkilenmiştir. Söz konusu alt bölge içindeki 31 köyün ise yerleşim alanları değil sadece tarım arazileri etkilenmiştir. Toplam etkilenen yerleşim sayısı 44’dür. Projede gerek barajdan etkilenen halkın sosyo-ekonomik yapısının desteklenmesi gerekse de konutları baraj suları altında kalan vatandaşların yeniden iskanı çalışmaları, sürdürülebilirlik ve katılımcılık ilkeleri gözetilerek ele alınmış ve projenin her aşamasında halk ve ilgili diğer taraflar bilgilendirilerek karar alma süreçlerine katılmaları sağlanmıştır. Bu amaçla Halfeti’de bir Bilgilendirme ve Danışma Merkezi kurulmuştur. Projenin belirlenen amaçlara ulaşması için, toplumsal yaşama, örgütlenmeye ve yönetime ilişkin sosyal; istihdama ve yatırımlara ilişkin ekonomik ve yerleşime ilişkin mekansal olmak üzere üç bileşen çerçevesinde yürütülmüştür

KENTSEL ENFORMEL SEKTÖRDE İSTİHDAMIN VE İŞ POTANSİYELİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ

Bu proje, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nca desteklenen "GAP Bölgesi'nde Sürdürülebilir Kalkınma Programı" kapsamında yer alan 29 projeden biri olup, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından uygulanmıştır. Proje ile enformal sektörde üretkenliğin ve işgücü emme kapasitesinin artırılmasına yönelik GAP Bölgesi'ne yaygınlaştırılabilecek bir modelin geliştirilmesinin yanı sıra enformal sektörün formal ekonomiye entegrasyonu için kurumsal, yerel ve ulusal kapasite ile kuruluşlar arası eşgüdümün geliştirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Proje, araştırma-planlama, uygulama ve izleme-değerlendirme olmak üzere üç ana bileşenden oluşmuştur. Diyarbakır ili merkezinde yapılan alan araştırmasının bulguları kitap halinde yayınlanmıştır. Bu çalışmada araştırmanın temel bulguları Diyarbakır ekonomisinin yapısal özellikleri bağlamında incelenmiş ve enformel kesimin geliştirilmesine yönelik somut önerilerde bulunulmuştur. Bu araştırma paralelinde eylem planı hazırlanmıştır.

DİYARBAKIR KENTİNDE SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN REHABİLİTASYONU PROJESİ

Diyarbakır Valiliği, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü (SHÇEK) işbirliği ve uluslararası bir sivil toplum örgütü olan Joint Distribution Committe (JDC)'nin teknik ve finansal katkısı ile yürütülmüş olan bu Proje ile, sokakta çalışan çocukların ve ailelerinin yaşam standartlarını iyileştirmek, yerel kapasiteyi güçlendirmek ve çocuk işçiliğini kademeli olarak azaltmak amaçlanmıştır.

Proje, SHÇEK'e bağlı olarak kurulmuş olan 75.Yıl Çocuk ve Gençlik Merkezi'nde uygulanmış, faaliyetler bu merkez ile sınırlı kalmamış, merkez dışında da yürütülmüştür. Bu kapsamda mesleki etkinlikler; sosyal-kişisel, grup ve toplumsal çalışmalar, aile görüşmeleri ve çocuklarla birebir görüşmeler yapılmıştır.Ayrıca merkezde çocuklara yönelik okuma-yazma, bilgisayar, terapi amaçlı resim ve müzik kursları, sosyal ve bireysel gelişmelerini desteklemek amacıyla futbol, basketbol, masa tenisi, folklor, tiyatro sinema ve gezi gibi etkinlikler düzenlenmiştir

Çocukların anne ve ablalarına yönelik okuma-yazma, biçki-dikiş, genel sağlık ve benzeri alanlarda eğitimler verilmiştir. Sosyal hizmetler kapsamında sosyal güvencesi olmayan çocuklar ve ailelerinin ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sağlanmış, ağız, diş ve genel hijyen gibi konularda eğitimler verilmiştir. Yatılı bölge okullarına 2002-2003 eğitim ve öğretim yılı içerisinde toplam 150 çocuğun kaydı yapılmıştır. Merkez de ve merkez dışında sokaktaki çalışmalarla toplam 4 102 çocuğa ulaşılmıştır

GAP İdaresi tarafından Proje, Nisan 2003 tarihi itibariyle Diyarbakır Valiliği ve Diyarbakır İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne devredilmiştir.

B. DEVAM EDEN PROJELER

ÇOK AMAÇLI TOPLUM MERKEZLERİ (ÇATOM'LAR)

GAP İdaresi tarafından, sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarını bütünleştiren yoksulluğu azaltma stratejileri, katılımcı yaklaşımların teşvik edilmesi, kapasite geliştirmeye yönelik çalışmalar ve bütün bu çalışmalarda dezavantajlı grupların ve cinsiyet perspektifinin gözetilmesi yönünde bir dizi projeler yürütülmektedir. Bu bağlamda yürütülen çalışmaların en önemlilerinden biri Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM’lar) projesidir. ÇATOM’lar, GAP İdaresi tarafından 1992 94 yılları arasında yapılmış olan beş temel araştırmanın bulgularına dayalı olarak hazırlanmış olan Sosyal Eylem Planı ile bu araştırmalardan biri olan “GAP Bölgesinde Kadının Statüsü ve Kalkınma Sürecine Entegrasyonu Araştırması” bulgularına dayalı olarak hazırlanan Eylem Planı’ndan hareketle ortaya çıkmıştır.

Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM’lar), GAP Bölgesi’nde 1995 yılından itibaren açılmaya başlanmış olup halen GAP Bölgesindeki 9 ilde 30 ÇATOM mevcuttur. ÇATOM’ların hedef kitlesi 14 yaş üstü kız çocuk, genç kız ve kadınlardır.

Mevcut ÇATOM’lar

• Adıyaman Yeşilyurt mahallesi (1)
• Batman Petrolkent ve Yavuzselim mahalleleri (2)
• Diyarbakır Benusen mahallesi ve Çüngüş-Yeniköy(2)
• Gaziantep Yeşildere beldesi(1)
• Kilis Merkez ve Kilis YOYAV (2)
• Mardin Merkez, Evren ve Saraçoğlu Mahalleleri, Dargeçit, Kızıltepe, Midyat, Nusaybin ve Ömerli ilçeleri ile Dargeçit Kılavuz beldesi (9)
• Siirt Merkez, Kurtalan ve Şirvan ilçeleri, Kurtalan Kayabağlar beldesi (4)
• Şanlıurfa Yakubiye mahallesi, Bozova, Halfeti ve Siverek ilçeleri (4)
• Şırnak Merkez, Cizre, Beytüşşebap, İdil ve Uludere ilçeleri (5)

Amaç

ÇATOM’lar kentlerin daha çok kırdan göç etmiş yoksul hanelerin yaşadığı mahallelerde, ilçe merkezlerinde ve merkezi köy yerleşimlerinde kurulan, topluma dayalı ve katılımcılığı esas alan merkezlerdir. ÇATOM’un bulunduğu mahallelerde haneler, çoğunlukla çok düşük ücret/gelir karşılığı, marjinal alanlarda, kayıt dışı, geçici ya da mevsimlik işlerde çalışmakta; çocuklar da hane geçimine katkıda bulunmaları amacıyla çalıştırılmaktadır. Yapılan araştırmalar yoksulluktan en fazla etkilenen grupların kadınlar ve çocuklar olduğunu göstermektedir. Kadınların sosyal ve ekonomik konumlarının iyileşmesi ise doğrudan hane refahına yansımaktadır. Bu nedenle de kadınların durumunu iyileştirici projeler insan hakları açısından bir gereklilik olduğu kadar toplumsal refahın artışı için de önem taşımaktadır.

ÇATOM'larda amaç; kadınların sorunlarının farkına varmalarına, tanımlamalarına ve çözümü için inisiyatif kullanabilmelerine fırsat yaratmak; kadınların kamusal alana daha fazla katılımlarını ve kamusal hizmetlerden daha fazla yararlanmalarını sağlamak; kadın istihdamını ve kadın girişimciliğini artırmak; kadını güçlendirerek fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunmak/cinsiyet dengeli kalkınma sürecini başlatmak ve bu yolla yerel koşullara uygun, katılımcı toplum kalkınması temelli tekrarlanabilir model/modeller geliştirmektir. ÇATOM’larda temel ilke kadınlara ne yapacaklarını değil, hangi koşullarda neler yapılabileceğini göstermektir. Çeşitli alternatifler içinden seçimi yapacak olan veya yeni seçenekleri ortaya koyacak olan kadınların kendisidir.

Yönetim ve Yaklaşım

ÇATOM'ların kuruluşunda yerel talep esas alınmakta, mülki idare ile işbirliği yapılmakta, Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV) tarafından projeye teknik destek verilmektedir. ÇATOM’larda toplum katılımının yanı sıra kuruluşlararası işbirliğine önem verilmekte; yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde ortaklık ve işbirliği ilişkilerinin yaratılmasına ve genişletilmesine çalışılmakta, ortaklaşa projeler uygulanmaktadır. ÇATOM’larla toplumun desteğe en fazla muhtaç kesimleri ile kamu ve sivil toplum kuruluşları arasında sağlıklı bir diyalog ortamının geliştirilmesine; insanı merkez alan, barışçı, demokratik toplum temellerinin güçlendirilmesine çalışılmaktadır.

ÇATOM’lar katılımcıların kendi aralarından seçtikleri ÇATOM Kurulları eliyle yönetilmektedir. 5-7 kişiden oluşan kurullarda ÇATOM Sorumlusu ve katılımcılar tarafından seçilen bir eğitici yer almaktadır. ÇATOM Kurulları eliyle kadınların yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. ÇATOM’larda kurul üyeleri ile birlikte hane ziyaretleri yapılarak komşuluk ilişkileri geliştirilmekte, hanelerin ihtiyaç ve öncelikleri belirlenmektedir. ÇATOM programlarının belirlenmesinde yerel koşul ve ihtiyaçlar ile hedef grubun katılımı esas alınmaktadır. Entegre ve esnek bir yaklaşım benimsenmekte ve ÇATOM’a devam eden katılımcıların tüm programlara katılması özendirilmektedir. Gelişmeler paralelinde ÇATOM programları kapsamına çocuklar da dahil edilmiş, okul öncesi eğitim programları başlatılmış ve okuma odaları açılmıştır. Sağlık, bilgisayar, okuma-yazma vb. programlara kısmen de olsa erkekler de dahil edilmektedir. Sosyal destek programları ve kültürel-sosyal etkinliklerle hane bireylerinin tümüne ulaşılmaya çalışılmaktadır.

“Hane ziyaretlerine ÇATOM Kurulu üyeleriyle çıkmamız ve hane reisleri ile birebir görüşmemiz, kurul üyelerinin kendi akrabalarına ve komşularına ÇATOM’u tanıtmaları programlara katılımı artırmıştır. ÇATOM Kurulunun sipariş geldiği zaman katılımcıları toplamaları, işbölümü yapmaları iş verimliliğini artırmıştır.” Şanlıurfa Yakubiye ÇATOM

“ÇATOM Kurulu tarafından Siirt barosundan bir avukatın kadın hakları ve yeni Türk Medeni Kanunu hakkında bilgi vermeleri talebinde bulunulmuştur. ÇATOM Kurulu etkinliğin gerçekleşmesini ve kadınların katılımını sağlamıştır.“Siirt Kurtalan ÇATOM

İzleme ve Değerlendirme

Katılımcı bir yaklaşımla belirlenmiş olan göstergelere göre hazırlanmış olan izleme formatına uygun olarak birim ÇATOM’lar tarafından, bilgisayar ortamında aylık, altı aylık ve yıl sonu faaliyet raporları hazırlanmakta ve bu raporlar GAP İdaresi ve Türkiye Kalkınma Vakfı tarafından konsolide edilerek değerlendirilmektedir. .Bu raporların yanı sıra iki yılda bir ÇATOM’ların Sosyal Etki Değerlendirmesi yapılmaktadır. ÇATOM’lar ulusal ve uluslararası düzeyde üniversite ve kuruluşlar tarafından da örnek olay olarak ele alınmakta, tez konusu olmaktadır.

“Çalışanlar ve kurul üyeleri olarak bu yıl en büyük deneyimimiz bilginin paylaşılmasının, her türlü çalışmaya ortakları dahil etmenin öneminin daha iyi anlaşılması olmuştur. Raporlamanın, izleme ve değerlendirmenin ve bunu paydaşlarımızla paylaşmanın önemini ve ciddiyetini kavramamız daha verimli çalışmalar gerçekleştirilmemize katkı sağlamıştır.” Mardin Ömerli ÇATOM

ÇATOM Programları

ÇATOM'larda aşağıda belirtilen yedi ana başlık altında programlar uygulanmaktadır:

1. Eğitim Programları: Okuma-yazma, medeni hukuk ve yasal haklar, ev ekonomisi ve beslenme, anne eğitimi, bilgisayar, öğrenci destek programları vb.

2. Sağlık Programları: Hijyen, çevre temizliği, anne-çocuk sağlığı, genel sağlık vb. eğitim programları; kısmi poliklinik ve gezici sağlık hizmetleri; kırsal alan ve mahalle çalışmaları, sağlık taraması, aşı kampanyaları vb.

3. Gelir Getirici ve Kadın İstihdamını/Girişimciliğini Destekleyici Programlar: i) Meslek kazandırıcı ve gelir getirici alanlarda bilgi ve beceri geliştirmeye yönelik eğitim programları (el sanatları, trikotaj, biçki-dikiş, nakış, mefruşat, keçe işleme, taş işleme, gümüş işleme, tekstil, yöresel bebek, hediyelik eşya, kumaş boyama, kuaförlük, güzellik uzmanlığı, hamur işleri vb.); ii) kadın girişimciliğinin desteklemesine yönelik olarak girişimcilik eğitimi, mikro finasman/kredi desteği sağlanmasına aracı olunması, bireysel danışmanlık hizmetleri; iii) pazarlama-satışa yönelik etkinlikler: sergi, fuar, web üzerinden satış www.gap.gov.tr

4. Okul Öncesi Eğitim Programları: 4-6 yaş grubuna yönelik eğitim programları

5. Çocuk Okuma Odaları: 4-6 ve 7-14 yaş grubu çocuklara yönelik olarak grup, okul öncesi ve açık kapı programları

6. Sosyal Destek Programları: Nüfus cüzdanı ve yeşil kart çıkarılması, resmi nikah, temel eğitim,YİBO ve açık öğretime özellikle kız çocuklarının yönlendirilmesi, çoğunluğu kız olmak üzere yoksul öğrencilere eğitim bursu verilmesi (burs verilen öğrenci sayısı: 622), ihtiyacı olanlara ayni/nakdi sosyal yardım sağlanması, tekerlekli sandalye temini vb. konularda aracılık işlevi üstlenilmesi

7. Sosyal Sorumluluk Programları: Eğitime destek kampanyaları, mahalle ve köy çalışmaları, çevre koruma ve ağaçlandırma, sağlık taraması, aşı kampanyası vb. toplum yararı çalışmalara gönüllülük temelli destekler

8. Kültürel-Sosyal Etkinlikler: Seminer, sergi, etkileşim toplantıları, sinema ve tiyatro, önemli gün kutlama, tiyatro gösterisi, gezi ve piknik vb.

“ÇATOM gönüllü saha grubunun bir üyesi olarak yaptığımız çalışmalar yaşadığımız yeri tanımamızı sağladı. Ailelerin yaşam mücadelesi, mağdur insanlar, genç kızların yaşam sıkıntıları ve daha yazamadığım birçok şey. Bugüne kadar yaşadığım yere ne kadar yabancı ve burada olmama rağmen ne kadar uzakta yaşadığımı fark ettim. Sadece bu değil, ÇATOM’da maddi ve manevi her şeyi görüp öğreniyorum. Mesela 8 Martın benim günüm olduğunu bilmiyordum. ÇATOM sayesinde bugünü öğrenmekle kalmadım, bugünü bütün kadınlarla birlikte kutladım.....” Mardin Ömerli ÇATOM Katılımcısı

“Yasal Haklar ve Medeni Haklar Eğitimi ile katılımcıların kadın hakları, sorumlulukları ve özgürlükleri konusunda belli bir bilinçlenmeye doğru gittikleri görülmektedir. ÇATOM'ların mekan itibari ile bu eğitime uygun mekanlar olduğu gözlenmiştir. Çünkü kadınların bu mekanlarda kendilerini daha rahat ifade edebilme hakkına sahip oldukları konusunda bir güvenleri vardır. Bu husus da genel anlamı ile gözlenmiştir...” Eğitici-Avukat

"Yaşlılar haftası nedeniyle Şanlıurfa Belediye Huzur Evi'ne gittiğimiz zaman dedelerimiz, amcalarımız çok mutlu oldular. Katılımcıların ve bizlerin elimizde götürdüğümüz küçük hediyeler ve pastalar onları bir an olsun dertlerinden ve yalnızlıklarından uzaklaştırdı... " Şanlıurfa Yakubiye ÇATOM

Bugüne kadar çoğunluğu kadın olmak üzere toplam 90 000 kişi doğrudan ÇATOM programlarından yararlanmıştır. Bu sayı ÇATOM programlarına katılanları ve sağlık hizmetlerinden yararlananları içermekte olup mahalle/köy düzeyinde yapılan yaygın çalışmalar toplama dahil edilmemiştir.

Örnek Proje: ÇATOM’lar Eylül 2002’de Johannesburg’da gerçekleştirilen RİO+10 Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesi’nde Türkiye tarafından sunulan en iyi 23 örnek proje içinde yer almıştır. Japonya Kyoto'da 3. Dünya Su Forumu (16-23 Mart 2003) kapsamında düzenlenen Su Eylem Yarışması’nda ÇATOM Projesi 870 projeden 150'si içine girmiştir.

ÇATOM’ların Gelir ve İstihdama Katkısı

ÇATOM'lar kadınların sosyal ve ekonomik yönden güçlendirildiği merkezlerdir. Her bir ÇATOM, özel olarak kadınlar için oluşturulmuş bir mekandır ve bu mekan eğitim, gelir getirici etkinlikler ve kadınların örgütlenmesine yardım amacıyla kullanılmaktadır. ÇATOM’lar kadın okur-yazarlığının yükseltilmesi, sağlık göstergelerinin iyileştirilmesi, yasal hak ve özgürlüklerin öğrenilmesi vb. sosyal konularda olduğu kadar kadınların istihdama katılımının sağlanması açısından da önemli merkezlerdir. Gelir getirici bir programa katılan ÇATOM katılımcıları aynı zamanda diğer programlara da katılmakta ve bundan da önemlisi kendi aralarında haberleşebilmekte ve birbirlerinden öğrenebilmektedirler. ÇATOM’lar bu açıdan öğrenme merkezleridir. Çünkü bu merkezde öğrenilen bilgi eğitim dönemi sonunda da ÇATOM açık kaldığından sürekli olmakta, yenilenebilmekte ve katılımcıların kendi aralarında oluşturdukları iletişim ağı aracılığıyla güncellenebilmektedir. Genç kız ve kadınlar gerek ÇATOM'larda ve gerekse evlerinde üretim yaparak gelir elde etme olanağı bulmakta; konfeksiyon, tekstil ve trikotaj atölyeleri, yatılı ilköğretim bölge okulları, kuaför, mağaza, ev (çocuk bakıcılığı) vb. alanlarda iş bulabilmektedirler. Girişimcilik potansiyeli taşıyan bireylere verilen girişimcilik eğitimi ve mikro finasman/kredi desteği ile katılımcı genç kız ve kadınlar kendi işlerini kurmaktadırlar. Özellikle son birkaç yıldır ÇATOM’larda her yıl ortalama 200’e yakın genç kız ve kadın iş bularak çalışmaya başlamakta, 9-10 kadın da 5-6 işyeri açarak kendi işlerini kurmaktadırlar. Gelir ve istihdam yaratılması yönünde bilgi ve beceri geliştirici programlar ile kendi işlerini kurmak isteyen kadınlara iş kurmaları/işlerini geliştirmeleri konularında yardımcı olunmasında ÇATOM organizasyonundan yararlanılması projelerin başarılılığını olumlu yönde etkilemektedir. ÇATOM sayısının artırılması ise daha fazla kadına ulaşılmasını ve dolayısıyla daha fazla kadının istihdama katılımını sağlayacaktır.

Anatolian Artisans Vakfı tarafından sağlanan teknik destekle işlenen keçeler, uluslararası standartlara uygun olarak üretilmiş ve 12.500 ABD Doları tutarında sipariş katılımcılar tarafından yerine getirilmiştir.

Bazı Temel Kazanımlar

• ÇATOM’larda toplumun en dezavantajlı ve yoksul kesimine ulaşılmış, sosyal adalete katkıda bulunulmuş, kamu hizmetlerine ulaşmakta güçlük çeken ya da bu hizmetlere ulaşamayan yoksulların bu hizmetlerden daha fazla yararlanmalarında aracı olunmuş ve bu yolla katılımcı toplum kalkınmasına dayalı modeller ortaya konulmuştur.

• Yerel topluluğun katılımına ve kuruluşlararası işbirliğine dayalı ÇATOM modelinin yaratmış olduğu çarpan/çoğaltan etki ve toplam fayda; katılımcı toplum kalkınması temelli kalkınma projeleri için haklı bir dayanak/zemin oluşturmuştur.

• ÇATOM’lar aracılığıyla kadın sorunları tartışılır hale gelmiş; kadınların kalkınma projelerine dahil edilmesinin insan hakları yönünden bir gereklilik, ekonomik ve toplumsal kalkınmayı güçlendiren bir faktör olduğunun anlaşılmasına katkı sağlanmıştır.

GENÇLİK İÇİN SOSYAL GELİŞİM PROJESİ

Proje ile, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sürdürülebilir sosyal ve insani gelişme sürecine gençliğin katılımının sağlanması, gençlik platformlarının kurulması, gençler için sosyal etkileşim ve kültürel mekanların yaratılması, eğitim programlarının düzenlenmesi ve gençlik grupları arasında eğitim ve sosyo-kültürel etkileşim yolu ile gençliğin kapasitesinin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Proje kapsamında GAP il merkezlerinde 15-25 yaş grubu arasındaki farklı sosyal katmanlardaki gençlerin sosyal, kültürel, mesleki ve eğitsel faaliyetler planlayıp uyguladıkları Gençlik ve Kültür Evleri oluşturulmaya başlanmıştır.

Proje, GAP İdaresi-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliği ile yürütülmekte olan "GAP'ta Sürdürülebilir Kalkınma Programları" şemsiyesi altında, İsviçre Hükümeti'nden sağlanan finansman desteğiyle, Habitat ve Gündem 21 Gençlik Derneği tarafından uygulanmakta olup, valilikler, yerel yönetimler, ulusal ve yerel sivil toplum kuruluşları ve özel sektörle işbirliği yapılmaktadır.

12 Ekim 2000 tarihinde Diyarbakır İli'nde ilgili tarafların ve gençlerin katılımıyla gençliğe yönelik durum değerlendirilmesi ve ihtiyaç analizi içerikli geniş katılımlı bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantının çıktıları değerlendirilip, proje metni oluşturulmuştur. Projenin hayata geçmesi ile birlikte gençlerin ihtiyaç, potansiyel, sorun ve eğilimlerini belirlemek amacıyla, Mardin, Diyarbakır, Adıyaman, Siirt, Batman, Kilis ve Şanlıurfa illerinde gençlerle odak grup toplantıları ve yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. GAP Bölgesindeki 9 ilin kent merkezlerinde yaygınlaştırılacak olan Proje kapsamında Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Şırnak, Batman ve Kilis'te tam donanımlı Gençlik ve Kültür Evleri açılmıştır.

Gençlik ve Kültür Evleri’nin faaliyetleri dört başlık altında toplanmaktadır.

1. Kapasite Artırıcı Programlar: Projede hedeflenen temel konulardan birisi, gençliğin yönetime katılımının artırılmasıdır. Bu çerçevede gençlere yönelik olarak, iletişim, liderlik, değişim programları (ulusal ve uluslar arası), serigrafi, proje geliştirme, raporlama, kariyer, çevre, madde bağımlılığı ile mücadele, bulaşıcı hastalıklar, bilişim, ÖSS’ye giriş ve psikolojik danışmanlık ve rehberlik vb. konularda eğitimler ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde düzenlenmiştir. Ulusal ve uluslararası gençlik değişim programlarından 94 genç yararlanmıştır. Avrupa-Akdeniz Gençlik Eylem Programı-Euro-Med çerçevesinde gençlere eğitim verilmiştir. Farklı illerde düzenlenen değişim programlarında gençlere proje hazırlama, yönetim ve teknik uygulaması konusunda neler yapılması gerektiği gibi konular aktarılmıştır. Düzenlenen bu programlarla, Mayıs 2001-2002 tarihleri arasında 2063, 2003 yılında 947 ve Temmuz 2004 yılı itibariyle 3266 gence ulaşılmıştır.

2. Sosyal-Kültürel Programlar: Projenin başlatıldığı ilde öncelikle gençlerin ihtiyaç, sorun ve eğilimlerini belirlemek amacıyla odak grup görüşmeleri yapılmaktadır. Bu görüşmelerde ağırlıkla olarak daha iyi iş ve eğitim olanaklarının yaratılması, yeni teknolojiye erişebilirlik, cinsiyet eşitliği gibi konular ağırlıklı olarak gündeme gelmektedir. Sosyo-kültürel programlar kapsamında resim, tiyatro, üniversiteye hazırlık, bağlama, gitar, folklor, bilgisayar, şiir dinletisi, şiir yarışması, film gösterileri, müzik dinletisi, İngilizce kursları düzenlenmiştir. Üniversiteye hazırlık kurslarına (matematik, İngilizce, Türkçe, coğrafya gibi) katılan gençlerden 117 kişi üniversitelerin farklı bölümlerini kazanmıştır. Düzenlenen bu programlarla Mayıs 2001-2002 tarihleri arasında 1611, 2003 yılında 2684 ve Temmuz 2004 yılı itibariyle 2225 gence ulaşılmıştır.

3. İstihdam Programları: Gençlerin iş bulmasını veya kurmasını kolaylaştıracak mesleki beceri artırıcı faaliyetlerin içermektedir. Mardin’de Serigrafi atölyesi kurulmuştur. Proje çerçevesinde düzenlenen çeşitli seminer ve sosyo-kültürel aktivitelere katılan gençler, kasiyer, bilgisayar, pazarlama, muhasebe gibi alanlarda sürekli, müzik oyunculuk gibi alanlarda da geçici işlerde çalışma imkanını bulmuşlardır. Mayıs 2001-2002 tarihleri arasında 17, 2003 yılında 30 ve Temmuz 2004 yılı itibariyle 12 genç iş bulmuştur.

4. Sosyal Sorumluluk Programları: Bu programla, gençlerin gönüllü çalışmalara katılan bilinçli ve verici yurttaş konumuna gelmeleri amaçlanmaktadır. Bu bağlamda ağaç dikimi, okul duvarı boyama, illerde yürütülen sokak çocukları projelerine destek, özel günlerde kimsesiz çocuklar ve yaşlıları ziyaret etkinlikleri yapılmıştır. Örneğin Mardin Belediyesi ile işbirliği halinde il merkezinde belirli alanlara çöp bidonları yerleştirilmiş, bazı özel doktorlarla görüşülüp yoksul gençlerin belirli günlerde ücretsiz muayeneleri sağlanmıştır. Yapılan bu etkinliklerle gençlik çalışmalarının kalkınma ile bağlantısı kurulmakta ve gençliğin kalkınma sürecine katılımı konusunda bir altyapı hazırlanmaktadır. Düzenlenen programlarla Mayıs 2001-2002 tarihleri arasında 1682, 2003 yılında 536 ve Temmuz 2004 yılı itibariyle 700 gence ulaşılmıştır.

Mayıs 2001-Temmuz 2004 tarihleri arasında düzenlenen programlar kapsamındaki eğitimlerle 15 773, bilgilendirme toplantıları ile 22 862 olmak üzere toplam 38 635 gence ulaşılmıştır

Yönetim ve Yaklaşım

Gençlik ve Kültür Evlerinin faaliyetlerin yürütülmesinden o yöreden üniversite mezunu bir genç sorumlu olmaktadır. Gençlerin katılımcı mekanizmalarda yer almasını sağlamak ve kendi kendilerini yönetim kapasitelerini geliştirmek amacıyla, 5 ya da 7 kişiden oluşan "Gençlik Yürütme Kurulları" 4 ilde oluşturulmuştur. Bu kurullarda yer alan kişiler, gençlik evlerine üye gençlerin seçimi ile görev başına gelmektedirler. Gençlik Yürütme Kurulları düzenlenen etkinliklerin sorumluluğunu üstlenmekte, Gençlik ve Kültür Evlerinin yönetilmesine destek vermektedirler. İstikrarlı bir demokrasinin önemli bir önkoşulu olan gençlik örgütlenmeleri toplumda önemli rol oynamaktadırlar

Ayrıca yerel etkinliklerin etkin ve katılımcı bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla, yerel yönetim, mülki amirler, yerel sivil toplum örgütleri ve kamu kurum temsilcilerinden oluşan birer "Danışma Kurulu" her bir Gençlik ve Kültür Evinde oluşturulmuştur. Danışma Kurulları, yerel çalışmalarda gençlere destek olmakta ve ayni katkıların bulunmasında yardımcı olmaktadırlar.

Entegre bir yaklaşımın uygulandığı Gençlik ve Kültür Evleri’de gençlerin tüm programlara katılması özendirilmektedir. Programların etkinliğin artırılması ve geleceğe yönelik kararlara ışık tutulması amacıyla her ay düzenli olarak proje asistanı tarafından izleme raporları ve bunlara dayalı olarak üç ayda bir gelişme ve yıllık değerlendirme raporları hazırlanmaktadır. Üçer aylık iş planları gençler ve proje ortakları ile birlikte yerinde tartışılıp, hazırlanmaktadır.

Kazanımlar

Bu projenin zayıf-aksayan, güçlü-başarılı yönlerini saptaması ve Gençlik Evleri ve Programlarının geliştirilmesi ve güçlendirilmesine yönelik stratejilerin ortaya konması amacıyla Eylül-Ekim 2003 tarihlerinde "Sosyal Etki Değerlendirme Çalışması" yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında; Gençlik Evlerinin varlığının, birey, aile, topluluk, kamu kuruluşları üzerindeki etkileri objektif bir şekilde katılımlı gözlem, mülakat ve anket teknikleri kullanılarak saptanmaya çalışılmıştır.

Gençlerin enerjisini insan ve çevreye duyarlı alanlara kanalize etmeye başladığının işaretleri görülmeye başlanmıştır. Örneğin Diyarbakırlı gençler kendi kurdukları tiyatro grubu ile bir oyun sergileyip elde edilen geliri lösemili bir arkadaşlarının tedavisi için bağışlamışlar, Mardinli gençler ise, il merkezinde ATA Kolejinden gelen talep üzerine okulun bir duvarını gönüllü olarak boyamışlardır.

Sosyo-kültürel programlar çerçevesinde verilen üniversiteye hazırlık kursları ile okul döneminde bu derslerden başarısız olan gençler bütünleme sınavlarına hazırlanmış ve sınıfı geçme imkanını yakalamışlardır. Böylece hem gençler hem de aileler memnun kalmışlardır.

Gençlik ve Kültür Evleri ile diğer ulusal ve uluslararası sivil toplum örgütleri, özel sektör yerel yönetim ve mülki amirlerle işbirliği olanakları artmış, gençler yörenin ilgi odağı haline gelmiştir. Örneğin, Kilis ilinin köklü ailelerinden olan Duyar ailesi Kilis ilinde kendi arsaları üzerine Gençlik ve Kültür Evi olarak kullanılması amacıyla dört katlı bina inşaa etmiştir.

Ayrıca Bölge illeri dışından gelen ziyaretçi sayısı ve ortak etkinlik düzenleme fikri çalışmaları artmıştır. Yerel yönetim ve mülkü amirler resmi ve özel toplantılarda Gençlik ve Kültür Evi adına davetiye göndermeye başlamışlardır. Bu davranış biçimi gençler açısından kurumsal olarak tanınma ve öz güven duygularının gelişmesi olarak algılanmıştır.

Ulusal ve uluslararası alanda başarılar elde edilmeye başlanmıştır . Projenin sunumu yurt içi ve dışında bir çok toplantı ve konferanslarda yapılmış ve yerel ulusal basında sıkça yer alınmıştır. Örneğin Gönüllü Kuruluşlar Ulusal Kadın Sağlığı Komisyonu (KASAKOM) tarafından Mardin Gençlik ve Kültür Evi'ne 2001 yılı içinde "Milenyum Gençlik Ödülü" verilmiştir. Proje, Mart 2002'de Danimarka’da UNEP (Birleşmiş Milletler Çevre Programı) tarafından organize edilen Dünya Gençlik Forumu’nda en iyi altı uygulamadan biri, Eylül 2002’de Johannesburg’da gerçekleştirilen RİO+10 Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesi’nde Türkiye tarafından sunulan en iyi 23 örnek proje içinde yer almıştır

Bilgi teknolojileri projenin öncelik verdiği alanlardan biridir. Gençlerin bilgi teknolojilerine ulaşmalarını ve kullanımlarını sağlamak ve bu alanda meslek edinmelerine yardımcı olmak amacıyla proje illerinde çalışmalar başlatılmıştır.

ÇOCUK OKUMA ODALARI PROJESİ

Bu proje ile GAP Bölgesi’ndeki okul öncesi ve okul çağındaki çocukların sportif, kültürel ve sanatsal faaliyetlerden yararlanabileceği, çocuk okuma odalarının açılıp çocukların zihinsel, psikolojik ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesi ve çocukların ailelerinin bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Projenin hedefleri;

• Çocukların sokağın olumsuz ve riskli ortamından uzaklaştırılması,
• Çocukların kötü alışkanlıklardan uzak tutulmaları,
• Çocukların oyun yoluyla özgüven kazanmalarının sağlanması,
• Grup dinamiği içerisinde etkileşim kurarak sosyalizasyonlarına katkıda bulunmalarının sağlanması,
• Çocuklara ders çalışma alışkanlığının kazandırılması,
• Okula henüz başlamamış çocukların erken çocukluk gelişimi programıyla okula hazırlanmalarının sağlanması, okula giden çocukların başarılarına destek olunması,
• Okula giden çocukların derslerine yardımcı olunarak temel eğitimlerinin desteklenmesi,
• Yoksul ailelerin çocuklarının başta kitap olmak üzere eğitim araç-gereçlerine ulaşabilirliklerinin arttırılması,
• Okula giden çocukların okul başarıları konusunda öğretmenleri ile birebir ilişki kurulması,
• Okul çağında okula kaydolmamış çocukların özellikle kız çocuklarının okula kayıtlarının yapılması,
• Risk altındaki çocukların tespit edilerek ailelerinin ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yönlendirilmesinin sağlanması,
• Nüfusa kayıtlı olmayan çocukların tespit edilip nüfusa kayıtlarının yapılması,
• Çocuklar aracılığıyla ailelere ulaşılarak rehberlik hizmetlerinin verilmesidir.

Projenin hedef grubunu 05-06 okul öncesi yaş grubu ve 07-14 okul çağı yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Proje çerçevesinde erken çocukluk programları, eğitim programları (bilgisayar, etüt, derse destek çalışmaları, kitap okuma vb), sanatsal ve kültürel programlar (tiyatro/ drama, resim, müzik, halk oyunları vb) ve spor faaliyetleri (basketbol, masa tenisi vb). yürütülmektedir.

Batman’da 1, Diyarbakır’da 2, Mardin’de 2, Şanlıurfa’da 2 olmak üzere toplam 7 Çocuk Okuma Odası faaliyettedir. Faaliyette bulunan Çocuk Okuma Odalarına valilikler, kaymakamlıklar, ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları, elçilikler, özel firmalar ve gönüllülerin destekleri vardır. Çocuk Okuma Odalarında çocuk gelişimciler, ana sınıfı öğretmenleri, sınıf öğretmenleri ve gönüllüler çalışmaktadır. Çocuk Okuma Odaları aracılığıyla Temmuz 2002-Haziran 2004 tarihleri arasında 2700 çocuğa ulaşılmıştır.

ADIYAMAN KENTİNDE SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN REHABİLİTASYONU PROJESİ

Diyarbakır İli’ndeki “75.Yıl Çocuk ve Gençlik Merkezi” modelinin benzer bir şekilde Adıyaman İli’nde uygulanması amacıyla, ILO’nun teknik desteği ile hazırlanan bu projeye uluslararası bir sivil toplum kuruluşu olan Joint Distribution Committe (JDC)’den finansal katkı sağlanmıştır. Bu proje ile, sokakta çalışan çocukların yaşam kalitesinin yükseltilmesi, sağlık, beslenme, psiko-sosyal yönden desteklenmesi vb. hizmetlerle çocukların eğitime katılma süresinin artırılması ve çocuk işçiliğinin kademeli olarak sonlandırılması hedeflenmiştir. Projenin hedef grubu, Adıyaman’da küçük yaşlarda sokaklarda çok tehlikeli ve istismara açık işlerde çalışan çocuklar oluşturmaktadır. Proje kapsamında Mart 1993 tarihi içinde Adıyaman Çocuk ve Gençlik Merkezi kurulmuştur. Adıyaman Çocuk ve Gençlik Merkezi’nde çocuklara yönelik olarak folklor çalışmaları, müzik, masa tenisi, bilgisayar eğitimi, bilardo ve kütüphane hizmetleri gibi sosyal faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca okula gitmeyen çocukların okula başlamaları için çalışmalar yapılmaktadır. Öğrenimine devam etmeyip 15 yaş üstü çocukların meslek edinmelerine yönelik çalışmalara da başlanmıştır

BATMAN, ŞANLIURFA VE GAZİANTEP KENTLERİNDE SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN REHABİLİTASYONU PROJESİ

Proje, GAP İdaresi-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliği ile yürütülmekte olan "GAP'ta Sürdürülebilir Kalkınma Programları" şemsiyesi altında, İsviçre Hükümeti'nden sağlanan finansman desteğiyle, dezavantajlı grupların güçlendirilmesi kapsamında Kasım 2004 yılı itibariyle Batman, Gaziantep ve Şanlıurfa İllerinde başlatılmıştır. Projenin amacı; 6 18 yaş grubundaki sokakta çalışan çocukları; sokağın risklerinden korumak, sosyal ve psikolojik gelişimlerini desteklemek, okul çağında olup okula gidemeyenleri eğitime kazandırmak ve eğitim çağını geçmiş olanlara mesleki beceri kazandırılarak yaşam koşullarını iyileştirmektir. Program çerçevesinde ailelere de eğitim ve gelir getirici aktiviteler alanında destek sağlanacaktır. Projenin hedef grubunu, Batman, Şanlıurfa, Gaziantep’te küçük yaşlarda, sokaklarda, tehlikeli ve istismara açık işlerde çalışan çocuklar oluşturmaktadır. Bu çalışma, çalışan çocuklara doğrudan destek sağlayabilmek için Batman’da bir merkezin kurulmasını ve Şanlıurfa, Gaziantep’teki merkezlerin daha iyi hizmet vermek üzere kapasitelerinin arttırılmasını kapsamaktadır. Projenin uygulanması, ilgili merkezlerde doğrudan müdahaleyi güçlendirecek, belirlenecek olan gereksinimlerden hareketle çalışan çocukların sistematik ve planlı bir biçimde desteklenmesine olanak tanıyacaktır. Mahalli idarenin ve sivil toplum kuruluşlarının aktif katılımları bu alanda kapasitelerinin güçlendirilmesi programın çok önemli bir bileşenini oluşturmaktadır.

HALK SAĞLIĞI PROJESİ

Projenin amacı; barajlar, sulama alt yapıları, tarımda sulamanın yaygınlaştırılması, ürün deseninin ve tarımsal pratiklerin değişmesi sonucunda oluşacak ekolojik ve çevresel değişmelere bağlı olarak ortaya çıkabilecek sağlık sorunları ve bunların önlenmesine yönelik politika, strateji ve uygulama yöntem ve araçlarını geliştirmektir. Türkiye Parazitoloji Derneği başkanlığında Dicle, Gaziantep ve Harran Üniversitelerinden oluşan bir ekip tarafından GAP kapsamındaki 9 ilde (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak) uygulanmıştır.. Katılımcı planlama anlayışı ile son şekli verilen projenin izleme ve değerlendirilmesi Sağlık Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan 11 kişilik bir “Yönlendirme Kurulu” tarafından sağlanmıştır. 2001-2003 yılları arasında uygulanan proje sonunda bir eylem planı hazırlanarak ilgili kuruluşlara dağıtılmıştır. Hazırlanan eylem planının çıktılarına dayalı olarak sıtma ve ana-çocuk sağlığı konularında iki proje uygulamaya geçirilmiş olup projeler kapsamında yapılan çalışmalar aşağıda belirtilmiştir.

DİYARBAKIR VE BATMAN İLLERİNDE SITMA KONTROLÇALIŞMALARININ GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ

Proje ile, Diyarbakır ve Batman ilerinde sıtma insidansını bir yıl içerisinde 2003 yılı sıtma insidansına göre, en az %50 azalmasını sağlamak amaçlanmaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan bu proje, bölgedeki diğer sağlık hizmetlerini desteklemeyi, proje bölgesinde görev yapan sağlık personellerinin sıtma ile ilgili bilgi ve becerisi en üst düzeye getirmeyi, halkın sıtma hastalığına karşı duyarlılığının artırılmasını ve, sağlık hizmetlerine toplumun katılımı en üst düzeye getirmeyi hedeflemektedir. Batman ve Diyarbakır’da 2003 sıtma verilerine göre 7287 vaka tespit edilmiştir. Ülke genelinde vaka sayısı 9.222 olup, bunun %79’u Diyarbakır ve Batman illerindedir. Ayrıca diğer illerde tespit edilen vakaların çoğu bu iki il kökenlidir. Proje kapsamında Diyarbakır ilinde 792 lokaliteden 728’ine ayda bir kez, 64’üne ayda iki kez, Batman ilinde ise 252 lokaliteden 200’üne ayda bir kez 52’ine ayda iki kez ziyaret gerçekleştirilmiştir. Vektör sivrisineğe yönelik olarak Diyarbakır ilinde 90 lokalitede ilaçlama yapılırken Batman ilinde 47 lokalitede ilaçlama yapılmıştır. Toplam 10.000 hane proje başladığından beri koruma altına alınmıştır.

TOPLUMA DAYALI ANA ÇOCUK SAĞLIĞI PROJESİ

Bu proje ile, katılımcı ve topluma dayalı bir temel olarak koruyucu sağlık hizmeti sunma modeli geliştirip uygulayarak, uygulama yapılan alanlarda ana-çocuk sağlığı göstergelerinin sürdürülebilir bir biçimde iyileştirilmesi ve uygulama sonuçlarına dayalı olarak tekrarlanabilir model veya modeller geliştirmek hedeflenmektedir. Batman İli Merkez İlçe de gerçekleştirilecek projenin uygulama süresi 1 yıl olup Batman Valiliği ile yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde uygulamaya geçilmiştir. Proje süresince Batman ili Merkez ilçe gecekondu mahallelerinde 15-49 yaşları arasında 1500 kadın ve 5 yaş altı çocuklarının, eğitimden geçirilen 15 yerel yarı gönüllü kanalı ile temel ana-çocuk sağlığı alanında eğitimlerin verilmesini, sağlık göstergelerinin izlenmesini ve gerektiğinde sağlık kuruluşlarına sevklerinin yapılması sağlanacaktır.

MERKEZ KÖY VE KÖYE DÖNÜŞ KIRSAL KALKINMA PROJESİ

Bu proje ile, gelişme potansiyeli bulunan kırsal yerleşim yerlerinin tesbit edilerek, buraların sosyal altyapısını ve ekonomik potansiyelini geliştirmek yoluyla, kırsal cazibe merkezlerinin ve ara kademe kırsal yerleşim yerlerinin yaratılmasını ve kırsal göçün bu ara kademe kırsal yerleşim yerlerine yönlendirilmesini amaçlamaktadır. Proje çerçevesinde Diyarbakır ve Siirt illeri pilot iller olarak belirlenmiş ve Valiliklerin önerisi ile Diyarbakır ili Çüngüş İlçesine bağlı Yeniköy ile Siirt iline bağlı Sağırsu köyü pilot uygulama alanları olarak seçilmiştir. 2001 yılında bu iki köyde planlama çalışmaları başlatılmış ve alt-bölge gelişme planları ile köy yerleşim planları hazırlanmıştır. Ayrıca bu alt-bölge gelişme planlarının uygulamaya aktarılarak bu köylerin cazibe merkezi olma kapasitelerini artırmaya yönelik öneri eylem planları hazırlanmıştır. Eylem planlarının uygulamaya geçirilmesi için 2003 yılında Yeniköy’de yürütülecek kalkınma programları için Diyarbakır Valiliği ile bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. İdaremizin proje kapsamında sağladığı finansman ve teknik destek ile 2004 yılında Çüngüş Kaymakamlığı tarafından Yeniköy ve çevre köylerinde 15 çiftçinin 75 dekar arazisinde aşılı Amerikan asmaları ile örnek bağlar tesis edilmiş, sağlık ocağı ve ilköğretim okulunun tadilatı gerçekleştirilmiş, bir Çok Amaçlı Toplum Merkezi ve Çocuk Okuma Odası kurulmuş, çocuk parkı ve spor alanı inşa edilmiştir. 2004 yılında ise programa Siirt ili Sağırsu köyü alınmış ve bu alandaki öncelikli ihtiyaçlar tesbit edilmiştir. İhtiyaç analizinin sonucunda Sağırsu ve çevre köylerindeki içme suyu tesislerinin rehabilitasyonu, okulların tadilatı ve güçlendirilmesi ile spor alanlarının rehabilitasyonuna yönelik Siirt Valiliği ile bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu faaliyetlerin yürütülmesi için İdaremiz tarafından Siirt Valiliğine finansman katkısı sağlanmıştır. Valilik tarafından yürütülecek faaliyetlerin fizibilite çalışmaları yapılmaktadır.


Kötü         Çok İyi  Oyla  
  Geri  |  Arkadaşıma Gönder  |  Yazıcı Dostu
 
Tüm yazıları
ShareThis

    Hayat Verenler : Microsoft    HP Türkiye    PBS Bilişim    SAY Ajans    SFS - MAN    Superonline       

Türk Liderler:

Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem

Tecrübeleriniz ve birikimleriniz toprak olmasın @ Copyright 2004 turklider.org