Ziynet Odası       Odam Olsun       Türklider Odaları       Sizin Odalarınız       Sohbet Odası       TV Odası       E-Kitap Odası       BŞenver       Gazete Odası       iPad       Hakkımızda       Şifremi Unuttum   

 

GÜVEN BORÇA Gözüyle 



Tüm Yazıları
       ShareThis

 

Gayrimenkulde Siyah Kuğu Göründü mü?
13.05.2019
Okunma Sayısı : 5539
Oy Sayısı : 1
Değerlendirme : 5
Popülarite : 0
Verdiğiniz Puan :
 

 

Güven Borça

guvenborca@markam.com.tr

NASIL YAPMALI?


Gayrimenkulde Siyah Kuğu Göründü mü?


Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkede para da yoktu, yatıracak yer de.

Olanlar da altın alıyordu herhalde.

Tarıma dayalı bir ekonomi ve kamu yatırımlarının söz konusu olduğu bu dönemde insanlar için en cazip olan devlete kapağı atmaktı.

Memurluk, askerlik kıymetli ve ayrıcalıklıydı.

Devlet memuru yöneticinin işçi statüsünde çalışan şoföründen az kazandığı yetmişler, özel sektörün geliştiği seksenler ve son yıllarda FETÖ vb sıkıntılar nedeniyle kamunun eski cazibesi kalmadı ama "sağlam bir yere kapağı atma" motivasyonu yine de pek değişmedi ülkemizde.

1950 sonrası sanayicilik cazip hale gelmeye başladı. Herhangi bir ürün için fabrika kuran cesur girişimciler bu yatırımların karşılığını fazlasıyla aldı.

Tabi ülkede sermaye birikimi yeterli olmadığı için bu işi yapanlar çok kısıtlıydı.

Zamanla birikim ve girişimci sayısı arttı ancak iki binlerde geleneksel alanlarda aşırı kapasite oluşunca eski günler aranır oldu.

İhracat ciro artışı getirse de karlı bir seçenek değil kuşkusuz.

Tarım ve hayvancılık her zaman inişli çıkışlı bir seyir izledi.

Arada bazı dönemlerde fiyatlar yükselip kazanç artınca hükümetler enflasyon fobisiyle ithalat silahını kullanıp bunu önledi.

Tarım kazandırmayınca köyden kente göç hızlandı ve bu dinamik ülkede çok şeyi değiştirdi.

Büyük şehirlere gelip ticarete atılan öncü girişimciler ciddi paralar kazandılar ancak esas getiri arsa ve konuttan oldu.

Kamu arazilerine gecekondularını kuranlar aradan geçen on yıllar boyunca köyde hayal dahi edemeyecekleri paralar kazandılar. Halen de kazanmaya devam ediyorlar.

O yüzden, şehirde mal mülk edinip bir dükkan açmak veya sigortalı işe girmek milyonların ana motivasyonu oldu ve bunu kullanan siyasiler hep kazandı.

Seksenlerde serbest piyasa ekonomisi geldi, para birikmeye başladı ve alternatif yatırım araçları ortaya çıktı.

Borsa ve hisse senedi ile tanıştık ancak bu tür yatırım araçları geniş kitlelere hitap edemedi.

Dünyanın gelişmiş ülkeleri ortalama yüz senede bir kriz yaşarken biz neredeyse on senede bir ekonomik kriz ve düzenli enflasyon yaşadık. Bu güvensizlik nedeniyle insanlarımız hisse senedini düzenli bir yatırım enstrümanı olarak görmedi.

Türk insanının bir asırlık yatırım tercihlerini kabaca özetlemek gerekirse;

Faiz makul bir gelir sağlasa da, bazı yerlerde inancın da etkisiyle temel tercih olmadı.

Altın kazandırdı, en azından zarar ettirmedi ve yastık altında yerini korudu.

Bireysel emeklilik gibi işler bizim kültüre pek uymadı.

Döviz bazen büyük kazançlar sağlasa da bir o kadar da zarar yaşattı.

Hisse senetleri dar bir kesimin yatırım aracı olarak kaldı.

Sanayiye yatırım eskisi kadar cazip değil günümüzde.

Perakende hep çekiciydi ve bundan dolayı oluşan aşırı kapasite karsızlık ve iflaslar getirdi, getirmeye devam ediyor. Bence perakende bitti.

Start-up'lar gençliğin ilgisini çekiyor ancak başarı oranı çok düşük.

Peki son yüzyılda ülkemizde hep ama hep kazandıran ne oldu? Gayrimenkul. Özel dönemlerde ufak inişler olsa da fiyatlar düzenli olarak arttı ve neredeyse hiç kaybettirmedi.

O yüzden, sanayide veya ticarette bir miktar para kazanan girişimcilerin nihai yatırım alanı da istisnasız gayrimenkul oldu.

Birkaç tane dükkan veya dairesi olan bunların kira geliriyle yeni mülkler edindi ve bu saadet zinciri yıllar boyu katlanarak sürdü.

Şu an İstanbul'da satılan evlerin çoğu oturumluk değil yatırımlık.

Bu mülkleri kiraya vermekte zorlananlar her şeye rağmen direndi.

Kirayı yüzde on indirmek yerine on sene boş tutmak ekonomik açıdan rasyonel olmasa da "emlak piyasasının görünmez eli" taviz vermedi.

Çünkü orasını kiraya veremese de mülkün değeri her sene düzenli olarak arttı. Yani temelde bir kayıp yaşamadı yatırımcı.

Ta ki bu seneye kadar. Artık bu saadet zinciri sürdürülebilir değil çünkü arz ile talep arasında uçurum oluştu.

Kiralar ve ikinci el fiyatları zaten geriliyordu, son kampanyalar ile sıfır daire fiyatları da geriledi.

Daha da gerileyecek ve ben 2018 yılının bir asırlık saadet zincirinin kalıcı olarak kırıldığı yıl olacağını düşünüyorum.

Lübnan asıllı Amerikalı Nassim Nicholas Taleb'in hayatımıza soktuğu bir kavram olan Siyah Kuğu durumu çok iyi özetliyor. Avustralya'da ilk siyah kuğu görülene kadar dünyada kuğu hep beyaz ile özdeşleşmiş, öyle var sayılmıştı.

Biz de "gayrimenkulden zarar edilmez" temel varsayımı ile buralara geldik ama bu sene kırılma yılı olacak gibi görünüyor.

Ve bana sorarsanız 2018 krizi dövizin bir günde iki katına çıktığı bir balon patlaması şeklinde değil, yıla yayılarak yaşanacak. Yaşanıyor da aslında.

.
.




Kötü         Çok İyi  Oyla  
  Geri  |  Arkadaşıma Gönder  |  Yazıcı Dostu
 
Tüm yazıları
ShareThis

    Hayat Verenler : Microsoft    HP Türkiye    PBS Bilişim    SAY Ajans    SFS - MAN    Superonline       

Türk Liderler:

Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem

Tecrübeleriniz ve birikimleriniz toprak olmasın @ Copyright 2004 turklider.org