Türk Lider .:| turklider.org |:. Tecrübeleriniz Toprak Olmasın ! Türk Liderlerin Tecrübeleri > Ana Oda

Kayıt Ol | Giriş |

26 Nisan 2024

Hazine Sandığım | Hazine Sandığıma Ekle

Ara

Ziynet Odası

Odam Olsun

Türklider Odaları

Sizin Odalarınız

Sohbet Odası

TV Odası

E-Kitap Odası

BŞenver

Gazete Odası

iPad

Hakkımızda

Şifremi Unuttum

Buradasınız :

Can Has Gözüyle

	Can Has Gözüyle

Tüm Yazıları ShareThis

Ada Antik ve madalyonun öteki tarafı
28.06.2008

Okunma Sayısı :

10933

Oy Sayısı :

Değerlendirme :

Popülarite :

3,89

Verdiğiniz Puan :

Ada Antik ve madalyonun öteki tarafı
CAn Has

.
.

Portreler Dergisinde yayınlanan Sayın Elvan Arpacık Hanım'ın yaptığı söyleşiyi sizlerle paylaşıyorum...
.
.

Ada Antik ve madalyonun öteki tarafı

Bize kısaca Ada Antik'ten söz eder misiniz?

CH: Ada Antik 1997 yılında Ada Mobilya ile ortak olarak kuruldu. Ben de ada Antik Sanat Galerisinin ve Artı Mezat Müzayedecilik Ltd'nin hem ortağı hem yöneticisiyim. Ada Antik sanatseverlere günlük hizmet veriyor. Burayı ziyaret edenler veya sanat piyasasıyla ilgilenenler beğendikleri sanat eserlerini veya antik objeleri alıp idiyorlar. Artı Müzayedecilik ise Tantekin Abtik ile ortak kuruldu. Artı Müzayedecilik, senede iki , üç kez müzayede düzenleniyor.

Bu konuyla ilgilenmeden önce başka alanda çalışıyordunuz, bu sektöre ilgi duymanızın nedenleri?

CH: Avusturyada'ki üniversite tahsilimi tamamladıktan sonra aile şirketi olan otomotiv sektöründe çalıştım. O tarihlerdeki adıyla Mersedez Benz A.Ş. bugünkü adıyla Mersedez Benz Türk ve eski adıyla da Otomarsan yönetim kurulu üyesiydim. Aynı zamanda Mersedez Benz bayisi olan Has Otomotiv Ticaret Şirketinde hem yönetim kurulu üyesi hem genel müdür yardımcısıydım. Daha sonra 1992 yılında New York'a gittim. Altı yıl kadar orada yaşadıktan sonra 97 yılında Ada Antik ve Artı Müzayedecilik olarak ortaklarımla beraber bu şirketleri kurduk. 97'den beri yani, yedi yıldır faaliyetteyiz. Bu sektöre girmemin en önemli sebebi; 1980'li yılların başında koleksiyoncu kimliğimle sanat eserleri almaya başlamış olmam. Biliyorsunuz, bu konuda alımlara başlandığında, kendinizi görsel olarak eğitmeniz gerekiyor. Bu görsel eğitim de yetmez, kendinizi literatür açısından da eğiteceksiniz. Ben bu iki konuda da kendimi bir hayli eğittim. Zaten koleksiyonunuzu oluştururken aldığınız eserlerin orijinal olması çok önemli.

Bazı koleksiyoncular kendilerine danışman tutarak sanat eserleri seçimine yöneliyor ama ben, kendi kendimi eğiterek , bugün artık Türkiye'nin en önemli koleksiyonlarından birinin sahibi oldum. Sonra 1997 yılında arkadaşlarımın da ricası üzerine bu sektörde faaliyet göstermeye başladım. Yani, şu anda madalyonun öbür tarafını görmekteyim. Tabii koleksiyon yaparken sanat eseri almak benim hobimdi ve çok sevdiğim bir uğraştı. İşimden kendime ayırdığım zamanlarda, sanat eserleri topluyordum. Şimdi madalyonun ters yönünde, bu sanat eserlerini başka sanatseverlere kazandırıyorum ve bundan da yine haz duyuyorum.

Ada Antik adında antik sözcüğü var, ama ben etrafta çağdaş eserler de görüyorum.

CH: Tabii tabii, sende ik üç kez önemli sergiler açıyoruz. Mobilya ve aksesuarlarımızın yanı sıra çağdaş sanat kategorisine giren eserlerimiz de var.

Türkiye'de antikacılığın geçmişi üzerinde durabilir misiniz biraz?

CH: Oldukça eskilere dayanıyor. Müzayedecilik de eski dönemlere uzanıyor. Bugünkü anlamda, Avrupa tarzı müzayedecilik 1980'lerin başlarında başladı diyebiliriz. Osmanlı döneminde Bedestende yapılırdı müzayedeler. Sonraları evlerde yapılmaya başlandı. Evinde eserler bulunanlar, tabii o zamanlar bu işleri yapanların sayısını bilemiyorum, çok fazla olduğunuda sanmıyorum, evde yaparlardı müzayedeleri. Maksut Varol, ilk müzayede şirketini kuran kişidir. Onun müzayedeleri başladı. Daha sonra Antik A.Ş. çağdaş anlamda ilk müzayedeyi gerçekleştirdi. Bunu Rafi Portakal'ın KÜSAV'la birlikte yaptığı müzayedeler izledi. Rafi Bey'in babası da bazı müzayedeler yapardı zaten. Şu anda Türkiye'deki müzayede şirketleri, hakikaten eserleri titizlikle inceleyen kuruluşlar, katalogları Avrupa'daki benzerlerinden bile daha güzel ve daha çok bilgi içeriyor. Her geçen gün, sanata olan ilginin artması da, beni son derece memnun ediyor. Sanatla uğraşmak bir keyif işi ve ekonomik verilere de bağlı. Ekonomik veriler normal çizgisinde gittiğinde, sanat eserlerine talep daha fazla oluyor.

80'0li yılların koleksiyoncuları ile bugünün koleksiyoncularını karşılaştırırsanız eğer?

CH: Biraz fark var. 80'li yılların başındakiler, hakikaten koleksiyoncu zihniyetiyle bir eser gördüğünde son derece heyecanlanan, aradığı eseri bulup da almamazlık yapmayan kişilerdi. Maalesef 90'lı yılların ortalarında bu insanları göremez olduk, biraz azaldılar. Daha çok, duvar süslemek amacıyla eser toplamaya başladı sanatseverler. Arz talep dengesizliğinden talebin anı artışından dolayı insanlar klasik yatırımların dışında borsa, repo ve faiz dışında da sanat eserlerine yatırım yapmaya başladılar. Kriz öncesi , 2000 yılına kadar, banka sektöründen, pek çok sanat eseri alıcısı vardı. Krizden sonra talep dengesi aşağı inmeye başladı. Her şeyde olduğu gibi, birazcık sanat eserlerinin fiyatlarında da gerileme oldu ama, yeniden toparlanıp düz çizgisine doğru ilerliyor.

Keyifleri olsa da her iş gibi zorlukları da vardır muhakkak. Riskli tarafları nelerdir bu işe uğraşmanın?

CH: Bu işde en önemli nokta, şirketinizin firmanızın adını lekelememek. Güven işi bu. Güven ortamını sağladıktan sonra iyi bir isim yaratırsınız. Eserlerin satıştan önce incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu denetim eksperler tarafından yapılır. Bu değerlendirmede ölçüt para değil, orjinalliktir. Eser kendisini çok kısa bir zamanda amorti edebiliyor. Çok uygun bir fiyata aldığınız bir eser, üç beş ay sonra, talep arttığında sizi karlı bir duruma getirebiliyor. Başka bir zorluk görmüyorum işimize leke sürmemek en önemli nokta.

Türkiye'de ekspertiz çalışmaları yeterli düzeyde mi?

CH: Dünyanın her tarafında, bütün kuruluşlarda yanılma payı her zaman mevcut. Bize yada bizim gibi şirketlere sanat eserleri geldiği zaman önce bu sanat eserleri görsel olarak bizim sonra kendi eksperlerinin denetiminden geçiyor. Her sanat dalının kendi eksperi var. Her biri kendi kategorisinde, yazı, tombak, hat v.s. gibi, denetlenir. Bizim müzayede kataloglarımızda danışma kurulunun da adları yazılır. Ama bugün, Avrupa'nın en önemli müzayede şirketlerinde bile yanılmalar olabiliyor. Ama belli bir süre içinde, eserde herhangi bir şüphe varsa ve bu şüphe tespit edilebiliyorsa, zaten eserin bedeli kişiye geri ödenir. Bu dünyada da böyle. Önemli olan satışta kötü niyet olmaması.

Sektör açısından Türkiye'nin dünyadaki konumunu değerlendirir misiniz?

CH: Maalesef Türkiye'de sanatla ilgilenen insan sayısı beş altı bin kişiyi geçmiyor. 70 milyona oranlandığında son derece düşük bir sayı. Bizde bugün altı yedi tane müzayede şirketi var, yurtdışında, örneğin Fransa'da 150-200 tane var. İngiltere'de biraz daha fazla. Bizde sanat eserlerine ilgi 80'li yıllarda başladı. Bu tabii kısa bir süre . Yani 24 yıldır var bu işler. Daha öncesinde de vardı ama daha sığ sulardaydı veya daha gizli yapılan toplamalardı. Özal dönemiyle birlikte bazı işadamları bu işde lokomotif görevi gördüler. Onların arkasından gelen kişiler bu insanları örnek alarak sanat eserleri toplamaya başladılar.

Geliri kısıtlı olup da sanat eserlerine ilgi duyanlar, kendilerini tatmin etmek için ne gibi arayışlara yöneliyor?

CH: Bazı eserlere talep fazla, o zaman fiyat yükseliyor ve tabii orta seviyede bir insanın bunu alması son derece güç. Parantez içinde söylemek lazım ki, toprak altı eserlerin satışı zaten yasak. Sanatsal değeri yüz yılı aşmış olanların satışını yapıyoruz. Orta gelir grubundan kişilere de önerilerimiz oluyor. Onlar, Beykoz işleri, halı türünden çok önemli olan sanat eserlerini alabilirler. Yani, onların da kendi alım güçlerine göre yönelebilecekleri eserler oluyor ama bu son krizden sonra, özellikle banka sektöründeki kan kaybından dolayı para harcayanlarda azalma oldu. Bankacılar şık giyinen, kendine dikkat eden, kültür seviyesi yüksek kesimdi. İlle genel müdür kademesinden söz etmiyorum, daha alt kademedeki insanlar da işlerini kaybetti veya başka sektörlere girdiler.

Yakın gelecekte, Türkiye'den uluslararası sanat borsasına girebilecek bir şirket çıkar mı?

CH: Herkes için memnuniyet verici olur böyle bir gelişme ama bazı handikaplar var. Birincisi, 100 yaşın üstünde olup, Türk kültür ve sanatını yansıtan objelerin yurtdışına çıkarılması yasak. Yasaklarımızdan kaynaklanan bir durum bu. Avrupa'da da müzayedelerden alınan eserler belli izinlerle kendi sınırları dışına çıkabilir ve de hepsine verilmez bu izinler. İkincisi, kültür seviyesi. Biraz önce söylediğim gibi, nüfusu 70 milyonluk bir ülkede beş altı bin kişinin bu işlere ilgi duyması , sanatı ancak belli noktalara getirebiliyor. Bu beş altı bin kişi içinde de büyük eser toplayanların sayısı daha da az. En büyük handikap, kendi kültür seviyemiz. Yeni kanunlar çerçevesinde, uluslararası çalışma olanakları doğabilir. İleride, AB üyesi olursak, bu konuda da bazı gelişmeler olabilir.

Türk sanat eserlerinin uluslararası dolaşımda olmaması, bir anlamda kültürel tanıtımımızda da bir eksiklik demek oluyor herhalde.

CH: Evet tabii, bütün hepsine izin verilmesi de son derece sakıncalı. Hepimiz buna karşıyız ama bazı eserlerin uluslararası satışının olabilmesi lazım. Bu alanda iyi eğitilmiş insanlara ihtiyaç var. Hangilerine izin verilebilir, hangilerine verilmez belirlenmesi lazım.

.
.