|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Eğitimin finansmanı, Bedava eğitim yoktur!
24.06.2009 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
4492 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Eğitimin finansmanı
Cüneyt Ülsever
.
.
ÖYLE bir ülkede yaşıyoruz ki, vahim olan mühim olanın, neredeyse her daim önüne geçiyor, hatta önemli olanı, öncelik kazanması gerekeni gündemden tamamen çıkarıyor.
Önce 3 saptama:
1) İnsan sermayesine (eğitim) yatırım yapmaya öncelik tanıyan ve fiziki sermayeye oranla insana daha fazla yatırım kaynağı ayıran ülkeler daha çok kalkınıyorlar. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu tüm ülkelerde yapılan ölçüm çalışmaları insan sermayesine yapılan yatırımın fiziki sermayeye oranla getirisinin uzun vadede daha yüksek olduğunu gösteriyor. Başka bir deyişle insana yapılan yatırım fiziki sermayeye (fabrika, makine, teçhizat vb.) yapılan yatırımdan daha fazla katma değer yaratıyor.
İnsana yatırıma öncelik tanıyarak kalkınma sadece ABD, AB için değil, Güney Kore, Hindistan, Singapur vb. için de geçerli.
* * *
2) Türkiye bu durumun farkında değilmiş gibi davranmakta ısrar ediyor. Devletin yatırım kapasitesi her ülkede olduğu gibi kısıtlı. Ancak her yıl eğitim bütçesi büyüse de, Türkiye'de devlet, sosyal devlet kavramı etrafında, devlet okullarında herkese "bedava eğitim" vermekte ısrarlı. Halbuki:
i) Bedava eğitim diye bir kavram yok. Devlet okullarının finansmanı devletin vatandaşlarından topladığı vergilerle sağlanıyor. Açıkçası, eğitim esasen paralı. Ücreti vergi veren herkes ödüyor.
ii) Devlet bedava eğitimi herkes için anayasal görev haline getirince, devlet okuluna giden her türlü gelir sınıfından vatandaşın çocuğu bedava eğitimden faydalanıyor.
Örneğin sabit ücretli memur, işçinin ödediği (anında tevfikat) vergiler ile zengin çocukları da devlet tarafından bedava okutuluyor!
Ülkemizde çocuklarını paralı okullarda okutma gücü olmayan velilerin ödediği vergiler ile çocuklarını paralı okullarda okutma gücü olan velilerin çocuklarının eğitimi finanse ediliyor!
* * *
3) Kimse bana, "Ödeme gücü olanlar zaten çocuklarını paralı-özel okullarda okutuyor" demesin. Ülkemizde ilköğretim seviyesinde özel okullarda okuyan öğrenciler tüm ilköğretim okullarında okuyan öğrencilerin sadece yüzde 2.2'si!
Türkiye'de ilköğretim seviyesinde özelleştirme sadece ve sadece yüzde 2.2 oranında. Halbuki aynı oran ABD'de yüzde 10, Suudi Arabistan ve Yunanistan'da yüzde 8, İran'da bile yüzde 6!
İşin daha garibi, ülkemizde MEB'e bağlı 344.000 öğrenci özel okula giderken, 1.000.000 öğrenci özel dershanelere gidiyor. (Kaynak-MEB: 2007-08)
Özel okula giden tüm öğrencilerin aynı zamanda özel dershaneye gittiği gibi gerçeği oldukça zorlayan bir varsayım kullansak dahi, ülkemizde takriben 650.000 öğrenci devletten bedava eğitim alıyor, ama özel dershanelere her yıl milyarlarca para akıtıyor!
* * *
Türkiye'de eğitimin finansmanı alanında 2 önemli karar alınmak zorundadır:
1) Devletin eğitimde görevi sadece ve sadece ödeme gücü olmayan velilerin çocuklarının eğitimini finanse etmektir.
2) Devlet, özel okulları belirli alanlarda teşvik ederek üzerindeki finansman yükünü mümkün olduğu ölçüde azaltmalıdır.
Bedava eğitim yoktur!
Ayrıca ödeme gücü olanların devlet tarafından finanse edilmesi ödeme gücü olmayanlara ayrılacak maddi payın miktarını düşürmektedir.
Bana göre:
Türkiye'de eğitimin finansmanı alanında 2 önemli karar alınmak zorundadır:
1) Devletin eğitimde görevi sadece ve sadece ödeme gücü olmayan velilerin çocuklarının eğitimini finanse etmektir.
2) Devlet, özel okulları belirli alanlarda teşvik ederek üzerindeki ağır eğitim talebini mümkün olduğu ölçüde azaltmalıdır.
Bugün paralı eğitim, yarın özel okulların teşviki üzerine yazacağım.
Önerilerim:
1) İster devlet, ister özel okul olsun, ilköğretim paralı-ücretli olmalıdır. Devlet sadece ve sadece ödeme gücü olmayanların çocuklarının eğitimini finanse etmelidir.
2) MEB, bütçesine göre her yıl "öğrenci başına maliyet"i "taban ücret" olarak ilan etmelidir. Öte yanda Bakanlar Kurulu her yıl çocuklarının okul ücretleri devlet tarafından karşılanacak velilerin yıllık "tavan geliri"ni tespit etmelidir. İlan edilen "tavan gelir"in üzerinde kazancı olanlar ister devlet, ister özel okul olsun, okulların tespit edeceği ücreti ödemekle yükümlü olacaktır.
3) Devlet okulları bütçelerini kendileri yaparlar, kendi ücretlerini kendileri tespit ederler. Ancak ödeme gücü olmayanların ücretlerini MEB'in tanımladığı "taban ücret" üzerinden MEB'den almak zorundadırlar. Ayrıca devlet okulları kendi bölgelerinde bulunan ödeme gücü olmayan, yıllık gelirleri "tavan gelir"in altında kalan velilerin öğrencilerini okula kabul etmek zorundadır.
4) Devlet okullarında ailelerin ödeme gücü olup olmadığı resmi belgeler dışında yönetim-öğretmenler-veliler tarafından oluşturulacak ortak bir komisyon tarafından takip edilir.
5) Bu modelde daha yüksek okul ücreti talep edebilmek için, devlet okulları eğitimin kalitesini arttırmak amacıyla özel gayret göstermek zorunda kalacaklardır.
6) Köy okulları her halükârda herkes için bedavadır. Finansman doğrudan MEB tarafından karşılanır.
7) Bakanlar Kurulu her yıl ilan edeceği "tavan gelir" için sivil-asker memurların yıllık gelirini ve toplusözleşme şartlarını yol gösterici kabul edecektir.
8) Çocuklarını özel okullara gönderecek ancak yıllık geliri "tavan gelir"in altında kalan veliler adına MEB her yıl özel okullara ilan ettiği "taban ücret" seviyesinde öğrenci başına ödeme yapar. Velilerin aradaki farkı finanse edebilmeleri için MEB, bankalar üzerinden, çeşitli eğitim kredisi fonları geliştirir, bu fonları ödenebilir hale getirmek için teşvik tedbirleri alır.
Bu model ödeme gücü olanların eğitim maliyetini devlete yük olmaktan çıkaracağı için bütçede ödeme gücü olmayanlara daha büyük bir maddi pay ayrılabilecektir.
Modelin bir hedefi de özel okullarda okuyan öğrenci sayısını arttırmaktır.
Özel okullar teşvik edilmelidir
Meramım basit: Devlet "ödeme gücü olan"lara sözüm ona "bedava eğitim" vermesin. Ödediğimiz vergilerle eğitimi finanse eden devlet sadece "ödeme gücü olmayanlar"ın çocuklarının eğitim masraflarını finanse etsin. Böylece hem kaynak kullanımı daha rasyonel hale gelecektir, hem de devlet "garip-gurebaya" daha fazla destek sağlayabilecektir.
* * *
Devletin sırtındaki yükü azaltmak için özel okullar da teşvik edilmelidir. Bugün bu görüşü irdeleyeceğim. Önce bir hatırlatma:Türkiye'de ilköğretim seviyesinde özelleştirme sadece ve sadece % 2.2 oranında. Halbuki aynı oran ABD'de % 10, Suudi Arabistan ve Yunanistan'da % 8, İran'da bile % 6!
İşin daha garibi, ülkemizde MEB'e bağlı 344.000 öğrenci özel okula giderken, 1.000.000 öğrenci özel dershanelere gidiyor. (Kaynak-MEB: 2007-08) Bu durum şu anlama gelmektedir: Takriben, 650.000 öğrenci devletten bedava eğitim alıyor, ama özel dershanelere her yıl milyarlarca para akıtıyor!
TÖDER Başkanı Enver Yücel'in verdiği bilgiye göre Turgut Özal dönemine dek ilköğretim seviyesinde özel okulların oranı %0.5 imiş, onun döneminde okul yatırımlarının %50'sini devletin karşılaması ile oran %400 artarak %2.2'ye ulaşmış.
Basit bir hesap yapalım: İlköğretim seviyesinde teşvikle özel okul oranı % 10'a çıksa, özel okullarda okuyan öğrenci sayısı 344.000'den takriben 1.500.000'e çıkar. "Bu öğrenciler özel okul ücretlerini nasıl öder?" diye sual ederseniz, zaten şu anda devletten bedava eğitim alıp özel dershanelere milyonlar akıtan en az 650.000 öğrenci olduğunu tekrar vurgulayalım.
Devlet özel okullara ne gibi teşvik sistemi uygulayabilir? Aklıma gelen bazılarını sıralayayım:
1) Özel okul yapanlara bedava arazi tahsis edilebilir.
2) Yatırımların belirli kısmı devlet tarafından karşılanabilir.
3) Batı'da verilecek teşviklere gelişmemiş bölgelere okul yatırımı yapma mecburiyeti getirilebilir.
* * *
4) İlk iki durumda özel okullar geri ödeme yapmazlar ama belirli oranda "ödeme gücü olmayan"ların eğitimini "bedava" verirler.
5) Çocuklarını özel okullarda paralı okutan veliler kısmi vergi muafiyetinden faydalanabilirler.
6) Devlet belirli kriterlerle okullara -öğrencilere değil- karne (rating) verebilir. En başarılı %10 özel okul çeşitli vergi muafiyetlerinden faydalanabilir. Ayrıca böyle bir karne özel okulların kalitesi hakkında da kamuya bilgi vermiş olur.
* * *
Ben yukarıda bazı örnekler verdim. Teşvikler konunun uzmanları ve eğitim yatırımcılarının ortak çalışması ile belirlenecektir.
Bu ülkede çeşitli zamanlarda çeşitli ürünler/hizmetler teşvik edildi. Ancak Özal'dan sonra gelen hükümetler eğitime sırtlarını döndüler. Bu hükümet MEB'in bütçesine her yıl artan oranlarda bütçe ayırarak tebrik edilecek bir girişimde bulunmuştur.
Ancak devlet üzerindeki yükü azaltma yolunu da seçmelidir.
Havuza daha fazla su verirken havuzun deliği de küçültülmeli ki, havuzda daha fazla su biriksin!
Devlet sadece ödeme gücü olmayanların eğitimini finanse etmeye yönelmelidir. Böylelikle, ödeme gücü olamayanlar daha kaliteli eğitim ve daha fazla çocuğuna eğitim hizmeti alabilecektir.
.
.
.
Tüm Yazıları
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|