|
|
|
|
Prof.Dr.Asaf Savaş AKAT Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Tüm krizlerin ağababası
02.11.2008 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
4405 |
|
|
| Oy Sayısı : |
3 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
2,39 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Tüm krizlerin ağababası
Prof.Dr.Asaf Savaş Akat
.
.
Bu yıl Nobel İktisat Ödülü'nü alan Princeton Üniversitesi öğretim üyesi Paul Krugman aynı zamanda New York Times gazetesinde köşe yazarı. Blog yazıları şu günlerde çok ilgi çekiyor: (http://krugman.blogs.nytimes.com).
Salı günü iddialı bir başlık atmıştı: "Tüm Döviz Krizlerinin Anası". Ne dediği anlaşılıyor ama bizim "babaerkil" kültürümüz dile de yansır. Bence "ağababa" daha iyi bir tercüme olurdu. Neyse, yazı medyada çok yankı buldu.
Krugman'ı 2003'te Eczacıbaşı Menkul Değerler A.Ş. İstanbul'da ağırlamıştı. Hem ABD hem de dünya ekonomisi hakkındaki beklentilerinin karamsarlığı izleyenleri şaşırtmıştı. Söylediklerini 26 Ekim-4 Kasım 2003 arasında (beş yazı) özetlemiştim.
Olaylar Krugman'ın dediği yönde gelişti. Mali krizin bu kadar gecikeceğini biliyor muydu? Böylesine yaygın ve derin olacağını öngördü mü? Sanmıyorum. Ama sonuç değişmiyor. Haklı çıktığı çok açıktır.
Mali krizin boyutu
Bu arada benim de bir şanssızlığım oldu. Cuma günü Şanlıurfa'da yaptığım konuşmada "2008 gelmiş geçmiş bütün mali krizlerin ağababasıdır" dedim. Ne var ki, söz uçucudur ben yazıya dökmekte sallanınca patenti Krugman'a kaptırdım.
Lafın buraya geleceği bir süredir belli olmuştu. 1929'da patlak veren mali krize ve ardından gelen "Büyük Buhran"a referanslar hızla artmaya başlamıştı. Ateş olmayan yerden duman çıkmaz derler.
İki dönemi karşılaştıralım. 1929'da piyasa ekonomisi dünyanın sanayileşmiş iki bölgesi (K. Amerika ve B. Avrupa) ile sınırlı idi. Geri kalan tarım ekonomilerinde mali kesim yok denecek kadar azdı. Dolayısı ile mali kriz sadece gelişmiş dünyayı vurdu.
Son elli yılda bu manzara kökten değişti. Tüm dünyada hızlı sanayileşme Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Çin-Hindistan ikilisinin piyasa sistemine katılmaları ile noktalandı. Böylece mali krizin tüm küresel ekonomiye bulaşmasının nesnel koşulları hazırlandı.
İstediğiniz kriteri seçebilirsiniz: Mali kayıplar, volatilite, vs. 2008'in 1929'dan daha derin, daha maliyetli, daha yaygın, daha sert vs. Velhasıl daha büyük bir mali kriz olduğunu göreceksiniz. Benim bu konuda hiçbir tereddüdüm kalmadı.
"Büyük Buhran 2" mi?
Bir sonraki soru hayati önem kazanıyor. Küresel mali krizi 1929'dan bile büyükse, devamı da 1930'lar kadar kötü mü geçecek? Daha açık ifade edelim. 2010'lu yıllarda dünya ekonomisini uzun ve derin bir depresyon mu bekliyor?
Krugman dahil, meslektaşların ezici çoğunluğu "Büyük Buhran" benzeri ağır bir bunalımın engellenebileceği görüşündedir. Krizin başlamasından bu yana hükümetlerin devreye soktuğu aktif ve kararlı müdahaleler bu görüşü güçlendiriyor.
Geri planda 1929 ve sonrasında yapılan iktisat politikası hatalarından alınan dersler vardır. Mali krizler, mali piyasaların doğasında yer alır. Mali krizleri bunalıma dönüştüren ise özellikle para ve maliye politikalarının krizle mücadelede yetersiz kalmalarıdır.
Son olarak, Krugman'ın bugünün kitabını on yıl önce yazdığını hatırlatalım: 1999'da "Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü" yayınlandı. (Türkçesi: Literatür Y. İstanbul 2001)
.
.
Nobel İktisat Ödülü'nü alan
Princeton Üniversitesi öğretim üyesi
Prof.Dr.Paul Krugman
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|