|
|
|
|
Prof.Dr.Asaf Savaş AKAT Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Doların sonu mu?
14.06.2009 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
2803 |
|
|
| Oy Sayısı : |
1 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
0 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Doların sonu mu?
Asaf Savaş akat
Dünya borsalarında kış aylarında yaşanan büyük çöküşü hızlı bir toparlanma izledi. Endeksler giderek istikrar kazanmışa benziyor. Ancak, iyimserliğin ne ölçüde kalıcı olduğu konusunda belirsizlik sürüyor. Kimse "Tamam, kriz bitti" demeye cesaret edemiyor.
Reel ekonomiden de yakın geçmişe kıyasla olumlu sayılabilecek işaretler geliyor. Örneğin Türkiye dahil pek çok ülkede sanayi üretiminde ve dış ticaretteki sert düşüş durdu. Tüketici güveni yükseldi. Sonbahara doğru resesyondan çıkılabileceği umudu güçlendi.
Ne var ki, şimdi de yeni bir korku ortalığı sardı. ABD kamu borcundaki ve para arzındaki korkutucu artış doların değerinin sorgulanmasına yol açıyor. Özellikle yüksek döviz rezervi taşıyan ülkeleri çok tedirgin ediyor.
Sorunun kökeninde iktisat politikasının kritik bir açmazı yatıyor. Mali kriz kısa dönemde deflasyon riskini gündeme getirdi. ABD para ve maliye politikalarını gevşetti. Böylece uzun dönemde enflasyon riski almış oldu.
Doların gücü
Daha önce yazdık. Kısaca özetleyelim. Krizin esas nedeni küresel ekonomide oluşan büyük dengesizliklerdir. Dolayısı ile nihai sorumlusu buna izin veren dolar merkezli dünya para sistemidir. Daha açık söyleyelim. Para sistemindeki zafiyetin kanıtı krizin kendisidir.
İnsanlar genelde bu olayı anlıyor. Konuşmalarımda gelen sorularda görüyorum. Ancak, anlaşılamayan bir boyutu var. Neden dolar hâlâ dünyada rezerv para niteliğini koruyor? Yerine euro ya da yen yada bir başka para kullanılmıyor?
Bir neden doların diğer ülke paralarına kıyasla kritik bir teknik avantaja sahip olmasıdır. Rezervler doğrudan ya da dolaylı devlet tahvilinde tutulur. Dolayısı ile rezerv para büyük ve likit bir devlet tahvili piyasası gerektirir.
Bu konuda ABD rakipsizdir. 8 trilyon dolar dünya döviz rezervinin 4 trilyon doları doğrudan, 1 trilyon doları dolaylı yoldan Amerikan devlet tahvillerinde yatıyor. Bu paranın gidebileceği hacimde başka bir tahvil piyasası yoktur.
Euro bölgesi ile karşılaştırmak yararlı olacaktır. Milli gelir, dış ticaret, vs. ekonomik göstergeleri ABD düzeyindedir. Ancak her devlet kendi tahvilini çıkartıyor. Dolayısı ile tahvil piyasaları bölünmüş ve küçük kalıyor. Dünya rezervlerinin yükünü taşıyamıyor.
Romancıdan al haberi
Şimdi size iki soru: Bir: Karşılığı olmayan para olur mu? İki: Para basmanın devlet tekelinde tutulması gerekiyor mu? İlkine 'hayır', ikincisine 'evet' diyen bence çoktur. Radikal bireyci görüşler ise ikisine de 'hayır' diyor.
Amerikalı genç romancı Paco Ahlgren bunlardan biri. Parlak bir geçmişi var. İyi aile çocuğu, rock grubu vokalisti, finans mezunu, mali kesim analisti ve iktisatçısı, televizyon programcısı ve şimdi roman yazıyor.
2007'de yayınladığı ilk kitabı Ölümsüz (Çev. Duygu Günkut, Siren Yay. İstanbul 2008) bugünkü krizi öngörüyor. Romanda kriz doları üstelik ABD'de bitiriyor. Tüm dünya özel bir şirketin çıkardığı altın karşılığı paraya geçiyor.
Özetleyelim: Dünya para sistemi sorunludur. Ama kısa dönemde alternatifi de yoktur. Yenisi çıkana kadar çalkantılı bir dönem yaşanacaktır.
.
.
Tüm Yazıları
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|