|
|
|
|
Prof.Dr.Asaf Savaş AKAT Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Milli gelir neyi ölçer?
25.09.2009 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
2925 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Milli gelir neyi ölçer?
Prof.Dr.Asaf Savaş Akat
.
.
Makroiktisat dersleri milli gelir muhasebesi ile başlar. Önce öğrencilere gayri safi milli hasıla, katma değer, deflatör, satın alma gücü paritesi gibi temel kavramlar anlatılır. Sonra genel bir değerlendirme yapılır.
Ben Churchill'in demokrasi üstüne söylediklerini hatırlatırım. "Milli gelir fevkalade yetersiz bir ölçüdür; ancak elimizde daha iyisi yoktur" derim. Somutlaştırmak için bir dizi refah göstergesini kullanırım.
Mali kriz milli gelir muhasebesinin zafiyetlerini kamouyu gündemine taşıdı. Tartışmayı Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy'nin hazırlattığı rapor tetikledi. Sözcülüğünü ise Nobel İktisat Ödülü sahibi Stiglitz üstlendi.
Rapora göz attım. İyi hazırlanmış ve yararlı buldum. Stiglitz'in sonuçları özetleyen kısa bir makalesi de yayınlandı. Başlığı çok çarpıcı: "Milli Gelir Fetişizmi". Polemiğe The Economist bile son sayısında katıldı.
Amaçlar karışınca
Ekonomik büyüklükleri ölçmekte karşılaşılan nesnel sorunlara sık sık değiniyoruz. Nesnel sözcüğüne dikkat çekerim. Hataların kasıt ya da kötü niyetten değil, yapılan işin doğasından kaynaklandığına işaret ediyor.
İlk kritik sorun, ölçmenin ne amaçla yapıldığını saptamaktır. Ölçülecek gerçek karmaşıklaştıkça, her amaç için farklı bir ölçü geliştirmek ve hesaplama gerekir. Bir hedef için geliştirilen ölçünün başka hedefler için kullanılması işleri karıştırır.
Milli gelir muhasebesinin kritik sorunu budur. Başlarda amaçlanan ekonominin toplam üretimindeki dalgalanmaları izlemekti. Tek tek kesimlerin (buğday, çelik, elektrik, telefon vs.) üretimlerini birleştiren bir ölçü bulmaktı.
Gayrisafi yurt içi hasılanın hesaplanmasında kullanılan yöntemin özü hâlâ aynıdır. Piyasa için üretilen tüm mal ve hizmetler kapsanır. Kamu tüketimi girdi maliyeti ile eklenir. Sabit sermayenin aşınma ve eskimesi hesaba katılmaz.
Ne var ki, üretimin dalgaları toplumun fazla ilgisini çekmez. İktisat politikası sorumlularına havale eder. Toplum kendi tüketimine bakar. Refah düzeyini ifade eden bir ölçü arayışındadır. Ama iş karışır. Çünkü milli gelirin amacı refah düzeyini ölçmek değildir.
Refah ölçüsü gerekiyor
Çelişkiyi somutlaştırmak için en basit örneği verelim. Üretim tüketimden çok daha hızlı artabilir. Yüksek büyümeye rağmen refah artışı sınırlıdır. Akla Çin geliyor. Tersi de olabilir. Düşük büyüme ile yüksek tüketim artışı bize Türkiye'yi hatırlatıyor.
İktisatçılar olayın farkındadır. Büyük bölümü milli gelir hesaplarını konjonktür dalgalarını ölçmekte başarılı bulur. Buna karşılık zaman içinde ya da ülkeler arasında refah karşılaştırması için çok yetersiz kaldığını kabul eder.
Satınalma Gücü Paritesi bu sorunu hafifletmek için geliştirilmiştir. Örneğin AB ortalaması 100 kabul edilerek 2008 yılı için kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla miktar endeksleri TÜİK tarafından 1 Temmuz'da yayınlandı. Ama gene üretimi kapsıyor.
Yaşam kalitesini ve refah düzeyini daha iyi yansıtan yeni bir ölçme yöntemi ve birimi taleplerine ben de katılıyorum. Mevcut teknik olanakların buna izin verdiği çok açıktır. Bu açıdan son tartışmayı yararlı buluyorum. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|