Ziynet Odası 
 Odam Olsun 
 Türklider Odaları 
 Sizin Odalarınız 
 Sohbet Odası 
 TV Odası 
 E-Kitap Odası 
 BŞenver 
 Gazete Odası 
 iPad 
 Hakkımızda 
 Şifremi Unuttum 

 

Prof.Dr.Asaf Savaş AKAT Gözüyle 



Tüm Yazıları
       ShareThis

 

İnsani Gelişme Endeksi 2011
10.11.2011
Okunma Sayısı : 3148
Oy Sayısı : 1
Değerlendirme : 5
Popülarite : 0
Verdiğiniz Puan :
 

 



İnsani Gelişme Endeksi 2011

Asaf Savaş Akat


 

Bu sütunda ölçme sorunları ile sık karşılaşıyoruz.

Bilimsel düşünce için ölçme işlevinin doğru yapılması hayatidir.

Üstelik çok zordur. Hatalara açıktır.

Ekonomide ölçü biriminin tanımlanması bile başlı başına bir sorun haline dönüşür.

Akla hemen enflasyon geliyor. Mal-hizmet seçimi, ağırlıklar, fiyat toplanması, farklı alt-endeks tercihleri vs. iktisat politikasını birebir etkiler.

Bir diğer örnek milli gelir muhasebesi konjonktür dalgalarını izlemek için geliştirildi.

Sadece toplam üretim ve harcama hacmine odaklanıyor.

Bir dönemden diğerine değişimlerini saptıyor. Sağlık, eğitim, gelir dağılımı vs. refah göstergelerini hesaba katmıyor.

Öte yandan ülkeler arasında refah karşılaştırması da ilgi çekiyor.

Ne yapmalı?

Yöntem zafiyetine rağmen, kişi başına milli gelir verilerine başvuruluyor.

Pratik kolaylık sağladığını kabul etmek zorundayız. Ama sorunları çözmüyor.

Sosyal göstergeler


Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 20 yıldır farklı bir yöntem uyguluyor.

Bir dizi sosyal gösterge ile İnsani Gelişme Endeksi (İGE) oluşturuyor. Sıralamayı kişi başına gelir ile karşılaştırıyor.

'İnsani Gelişme Raporu 2011' geçen hafta İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde tanıtıldı.

Mehmet Altan ve ben de birer konuşma yaptık. İlgilenenler İngilizce tam metin ve ayrıntılı tabloları www.undp.org.tr adresinden indirebilir.

Endeks doğal olarak kişi başına milli geliri de kapsıyor. Satın alma gücü paritesine göre 2005 sabit fiyatları ile hesaplanıyor. 2011 için Türkiye 12.250 dolarla 187 ülke arasında 67'nci sırada çıkıyor.

Gelir-dışı insani gelişme endeksini hesaplamak işin zor kısmı.

Sosyal boyutu yani gelir dağılımını yansıtmalı; kolay ölçülmeli, öznel etkilere açık olmamalı.

İGE bu amaçla biri sağlık, diğer ikisi eğitimle ilgili üç göstergenin ortalamasını alıyor.

Sağlık sisteminin etkinliğini ve yaygınlığını ölçmek için doğumda yaşam beklentisi kullanılıyor. Bu göstergeyi özellikle çocuk ölümlerinin olumsuz etkilediğini hemen hatırlatalım.

Eğitim için stok-akım ayırımı yapılıyor. İlki için yetişkin nüfusun ortalama eğitimine bakılıyor.

Diğerini bu yıl doğan çocukların ortalama beklenen eğitim süresi temsil ediyor. Bu iki sayı toplumun insana yatırıma verdiği önemi özetliyor.

Türkiye'nin yeri


Türkiye'nin üç gösterge değerleri şöyle:

Yaşam beklentisi 74 yıl; ortalama eğitim 6.5 yıl; doğumda beklenen eğitim 11.8 yıl.

Bunların toplamı Türkiye'yi gelir-dışı insani gelişmişlik endeksinde 0.704 puan ile 112'nci sıraya taşıyor.

Resmin tümüne bakalım. Kişi başına gelir sıralamasında Türkiye 67'nci; gelir-dışı İGE sıralamasında 112'nci; birleştirince genel İGE sıralamasında 92'nci çıkıyor.

Çarpıcı: Türkiye gelir-dışı İGE ve gelir sıralama farkı yüksek ülkelerden biridir.

İki uç örnek veriyorum. Yeni Zelanda: Gelir 23.750 dolar; yaşam beklentisi 80.7 yıl; ortalama eğitim 12.5 yıl; beklenen eğitim 18 yıl; gelir sıralamasında 35'inci; gelir-dışı İGE sıralamasında 2'nci: genel İGE sıralamasında 5'inci.

Kuveyt: Gelir 47.900 dolar; yaşam beklentisi 74.6 yıl; ortalama eğitim 6.1 yıl; beklenen eğitim 12.3 yıl; gelir sıralamasında 6'ncı; gelir-dışı İGE sıralamasında 111'inci, genel İGE sıralamasında 63'üncü.

Konu ilginç.

.
.
.


Kötü         Çok İyi  Oyla  
  Geri  |  Arkadaşıma Gönder  |  Yazıcı Dostu
 
Tüm yazıları
ShareThis

    Hayat Verenler : Microsoft    HP Türkiye    PBS Bilişim    SAY Ajans    SFS - MAN    Superonline       

Türk Liderler:

Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem

Tecrübeleriniz ve birikimleriniz toprak olmasın @ Copyright 2004 turklider.org