|
|
|
|
Prof.Dr.Asaf Savaş AKAT Gözüyle
|
|
|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi
13.11.2011 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
2930 |
|
|
| Oy Sayısı : |
2 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
1,51 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi
Asaf Savaş Akad
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından hesaplanan İnsani Gelişme Endeksi'nin (İGE) 2011 yılı sonuçlarına baktık.
187 ülkeyi kapsıyor.
İki ana kalemden oluşuyor.
Biri ekonominin verimliliğini ölçen kişi başına milli gelirdir.
Ancak Türkiye'de yapıldığı gibi, TL dolara cari kurdan çevrilmiyor.
Temsili mal-hizmet sepetini eşitleyen satınalma gücü paritesi (SGP) kullanılıyor. Sabit 2005 yılı fiyatları baz alıyor.
Diğeri toplumsal refahı ölçüyor. "Gelir-dışı insani gelişme endeksi" (GD-İGE) biri sağlık, ikisi eğitimden, üç göstergeyi yansıtıyor:
Doğumda yaşam beklentisi, yetişkin nüfusun ortalama eğitim süresi ve çocukların beklenen eğitim süresi.
Döviz kurunun etkisi
Türkiye'de ikisi arasındaki uçurum hemen göze çarpıyor. Kişi başına gelir sıralamasında 67'nci, buna karşılık GD-İGE sıralamasında 112'nci çıkıyor.
Farkın nedenleri üzerinde durmak istiyorum.
Böyle durumlarda aklıma ilk gelen ölçme hataları ihtimaline bakmaktır. GD-İGE ile başlayalım.
Üç göstergenin de ölçülmesi kolaydır. Tüm ülkelerde aynı yöntem kullanılmaktadır. Türkiye'de sorun çıkarması için bir neden yoktur.
Ya kişi başına milli gelir? TL cinsinden milli gelirin doğru hesaplandığını kabul ediyorum.
Son milli gelir serileri gerçekçi duruyor.
En azından diğer ülkelere kıyasla sistematik bir hata gözükmüyor.
Sanırım tahmin ettiniz; aynı şeyi döviz kuru için söyleyemiyorum.
Cari kur yerine SGP kullanılması kurla ilgili sorunlardan bir bölümünü çözüyor.
Ama bizim açımızdan önemli bir soruna çözüm getiremiyor.
Nedir o sorun? TL'nin aşırı değerli olması halinde içeride reel gelirler şişiyor. Yani aynı TL gelirle fiilen daha fazla ithal malı satın almak mümkün oluyor.
Bu da SGP ile ölçülen kişi başına gelirin daha yüksek çıkması sonucunu doğuruyor.
İlginç şekilde karşımıza gene reel kur sorunu geldi.
Örneğin daha küçük bir dış açığa olanak sağlayacak kur düzeyinde Türkiye'nin kişi başına geliri de daha düşük çıkacak.
Yani Türkiye gelir sıralamasında 67 yerine belki 77, belki 87'nci sıraya gerileyecek.
BigMac döviz kurlarını hatırlayalım.
Kişi başına gelire göre düzeltince, TL yüzde 50 değerli çıkıyordu. Kaba bir hesap yaptım.
Kişi başına gelirde Türkiye'yi 15-20 sıra geriye atmaya yetiyor.
Refahın dağılımı
Diğer sorun, üretim düzeyi ile refah göstergeleri arasında mekanik bir ilişki olmamasıdır.
Araya toplumsal tercihler girer. Siyasi kararlara yansır. Aynı üretim ve gelir düzeyinde farklı refah dağılımları oluşur.
GD-İGE iki alana bakıyor: Sağlık ve eğitim.
Yani ülkelerin bu alanlardaki çabalarını karşılaştırıyor.
Vatandaşının sağlık ve eğitimine önem veren ülkeler sıralamada yükseliyor.
Özel tüketimi tercih eden ülkeler ise geride kalıyor.
İktisatçı dili ile söylersek, özel tüketimle sosyal refah harcamaları arasındaki toplumsal tercihten etkileniyor.
Türkiye'nin nisbi yerini çok iyi özetleyen bir örnekle bitirelim.
İGE sıralamasında Ürdün üç altımızda (95'inci) yer alıyor.
Halbuki kişi başına geliri Türkiye'nin yarısına ulaşmıyor (5 bin 300 dolar).
Bence işin özü budur.
.
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|