|
|
|
Tüm Yazıları
 ShareThis
|
Siyasette 350 yıl!
27.01.2008 |
|
|
| Okunma Sayısı : |
9913 |
|
|
| Oy Sayısı : |
5 |
|
|
| Değerlendirme : |
5 |
|
|
| Popülarite : |
3,49 |
|
|
| Verdiğiniz Puan : |
|
|
|
|
|
|
Siyasette 350 yıl!
Cemal A. Kalyoncu'nun benimle yaptığı ve Aksiyon dergisinde yayınlanan söyleşiyi paylaşıyorum...
.
.
.
Sıyasette 350 yıl!
Sultan 4. Mehmed’in yedi yaşında tahta çıktığı bir dönemde, daha önce aşçılık, sipahi ağalığı, kapıcılar kethüdalığı gibi vazifeler yapmış bir kişi 78 yaşında olmasına rağmen,
Osmanlı’nın sıkıntılı bu döneminde 1656’da tavsiye ile sadrazamlığa getirilir.
Bu kişi Amasya’nın Köprülü kasabasında doğan —Köprülü lakabı buradan geliyor— Mehmet Paşa’dır. Köprülü Mehmet Paşa’nın sadrazamlığı altı yıl sürecektir. Oğlu Fazıl Ahmet Paşa da babasından sonraki Osmanlı sadrazamı olur, hem de bu görevde 16 yıl gibi çok uzun bir süre kalarak. Onun sadrazamlığı döneminde de Osmanlı’nın başarıları devam eder.
Köprülüler bir kere ele geçirdikleri başbakanlığı (sadrazamlık) bırakmazlar. Onun genç yaşta vefatından sonra yine aileden, Fazıl Ahmet Paşa’nın kardeşi Fazıl Mustafa Paşa sadrazam tayin edilir bu sefer. Köprülü ailesinden bundan sonra iki tane daha sadrazam çıkar.
Fazıl Mustafa Paşa’nın oğlu Numan Paşa ile amcasının oğlu Hüseyin Paşa... 17 ve 18. yüzyıl ailenin devlet idaresinde en üst düzeyde görev aldığı yüzyıllardır. Ailenin azalan etkinliği sona ermekte olan bu yüzyılın ikinci çeyreğinde edebiyat, din ve hukuk tarihçisi, ilim ve siyaset adamı Fuat Köprülü ile tekrar artar.
Fuat Köprülü 23 yaşında profesör olmuş birisidir. Demokrat Parti’nin kurucularından da olan Fuat Köprülü, önce Atatürk’ün isteği ile 1934’te Kars Milletvekili olarak Meclis’e girer. 1950’de ise DP’den İstanbul Milletvekili olarak girdiği Meclis’te Dışişleri Bakanlığı, 1956’da da Devlet Bakanlığı yapar.
DP kurucularıyla anlaşmazlığa düşünce ayrılır ve daha sonra AP’ye amblemini verecek olan Yeni Demokrat Parti’yi kurar. Fuat Bey, Köprülüzade Ahmet Ziya’nın üç çocuğundan Beyoğlu 2. Ağır Ceza Mahkemesi Başkatibi Faiz Bey’in oğludur. Hariciye vekilliği yapan Ahmet Ziya’nın diğer iki çocuğu ise Ramiz ve Nafiz’dir. Dedim ya Köprülüzadeler siyasetten hiç kopmazlar.
Köprülüzade Nafiz’in iki çocuğundan biri olan Cemal Köprülü 1950 ve 54’te DP’den Edirne ve Kırklareli milletvekili olarak siyaset hayatına girer. Birazdan hayatını anlatacağım bugün Arı Hareketi olarak ad değiştiren Arı Grubu’nun kurucularından Kemal Köprülü’nün de dedesi olan aynı isimdeki Kemal Bey ise Kabil, Tahran, Kahire, Belgrad gibi yerlerde büyükelçilik yapmakla yetinir. Kemal Bey’in de Ertuğrul, Gülseren ve Ayhan adında üç çocuğu olur. Köprülüzadelerin siyasetle alakasını devam ettiren Arı Grubu’nun Koordinatörü Kemal Köprülü’nün babası Ertuğrul Bey de kendi babası gibi diplomatlığı tercih eder.
Ertuğrul Köprülü, 1964’te en son görev yeri olarak Amerika’da basın ataşeliğine tayin edilir. Buradaki vazifesi 1970’lere kadar devam eder. 1923’te doğan Ertuğrul Bey, 1955’te hayatını İzmirli işadamı Lemi ve Beria Aksoy’un kızları Tuna Hanım’la birleştirir.
Bu evliliklerinden Köprülüzadeler’in onüçüncü kuşağının temsilcileri olarak iki çocukları olur. Ertuğrul Bey, Amerika’da tekrar tayini çıkacakken çocukları Murat ve Kemal’in eğitimlerini bu ülkede tamamlamaları için hariciyedeki bu görevinden istifa eder. Böylece Köprülüzadeler, 1656’da sadrazamlıkla başlayan devlete siyaseten hizmetlerine 350 yıl boyunca tam oniki kuşaktır devam eder.
Bugün ondördüncü kuşak henüz küçük yaşta ama onuçüncü kuşak da siyasete endekslenmiş bir hayatın içinde. Arı Hareketi Koordinatörü Kemal Köprülü’nün neredeyse 24 saatini “Benim maddi—manevi herşeyim burada” dediği Arı Hareketi alıyor.
20 yıl Amerika’da, 15 yıldır Türkiye’de
Baba Ertuğrul Bey’in 1964’te Amerika’ya tayini çıkınca henüz birbuçuk yaşında olan küçük Kemal de yeni dünyayla böylece tanışır. Bugün 36 yaşında olan Kemal Köprülü hayatının 20 yıllık kısmını burada geçirecektir, babasının vefat edip kendisinin Türkiye’ye döneceği 1984’e kadar.
Kemal Bey, eğitimini de üniversite dahil burada tamamlar. Richmond Üniversitesi’nde işletme tahsili görür. Amerikan pasaportu da alır. Yurtdışındaki eğitim sistemi ve Amerika’daki yaşam tarzı onun dünyaya daha farklı bir açıdan bakmasını sağlar.
Eğitim hayatı devam ederken çalışmaya başlar, gazete dağıtıcılığı yapar, bulaşık yıkar, lokantalarda garsonluk yapar, her Amerikalı öğrencinin yaptığı gibi. Amerika’da yaz aylarında kimse boş durmaz, ama Türkiye’de yaz mevsimi ‘tatil’ olarak algılanır. Onu şaşırtan noktalardan biri de budur.
Çocukları Murat ve Kemal eğitimlerine devam ederken baba Ertuğrul Bey, Amerika’nın Sesi’nde işe başlar, ardından emlakçılık yapar. Anne Tuna Hanım ise sadece bir merakını giderebilmek için gireceği basın dünyasında, Hürriyet’in Washington temsilciliğini uzun yıllar devam ettirerek kalır.
Bir kez dahi olsa Amerikan Convention’larını görebilmek için her yolu deneyen Tuna Hanım bunda başarılı olamaz. Oraya girmenin yolu basın mensubu olmaktan geçtiği için Turkish Daily News’e basın kartı almak için muhabirlik yapmaya başlar. 1976’da Hürriyet’in Washington temsilcisi olur. 15 yıl boyunca sırasıyla Carter, Reagan ve Bush gibi liderlerin başında bulunduğu Amerika’dan haberleri Türk kamuoyuna aktarır. 1990’lı yıllara yaklaştığında ise Turgut Özal ona Monaco Fahri Konsolosu olmayı teklif eder. Tuna Hanım halen bu görevi sürdürmektedir.
Doğru zamanda doğru yerde
Kemal Köprülü için, 1984’te ailesini Amerika’da bırakıp döneceği Türkiye onun için yeni bir ortamdır. Turgut Özal’ın vizyonunda Türkiye de dışa açılmaya çalışmaktadır. Döndüğü yıl İstanbul/Citibank’da çalışmaya başlayan Köprülü, burada dört yıl kalır.
1988’de Citibank’ın New York’taki merkezinde çalışmaya gidecekken eski müdürünün teklifi ile banka değiştirerek Türkiye’de kalır. 25 yaşında İnterbank’ta genel müdür muavini olarak çalışmaya başlar: “Burada yaptığım ve gerçekleştirdiğim işleri Amerika’da yapmam mümkün değildi. Bankacılıkta çok erken yaşta üst düzey yöneticiliğe ulaşmak Amerika’da mümkün olmazdı. Doğru zamanda doğru yerde bulunduk.”
Bankadan ayrılınca 1997’de danışmanlık alanında hizmet veren kendi işini kurar. Bankadaki görevi sırasında girdiği —daha sonra da aidatı ödeyemediği için üyelikten çıkarıldığı— Genç Yönetici ve İşadamları Derneği’nde (GYİAD), hayatını değiştirecek Arı Hareketi’nin fikri temellerini Şerif Kaynar, Ferruh Tanay, Bülent Taşar, Vedat Mimaroğlu, Nas Türer, Ulvi Süvarioğlu gibi arkadaşlarıyla birlikte atar.
5 Nisan 1994 krizi sonrası Türkiye’nin yaşadığı kırılmışlık ‘birşeyler yapmalıyız’ diye düşünen bu genç işadamlarının Arı Hareketi’ni oluşturmalarına vesile olur.
16 Haziran 1994’te yapılan ilk toplantıda siyasete girme ve var olan bir siyasi parti ile işbirliği yapma kararı alırlar. Ama bunun hangi parti olacağını uzun süren araştırmalar sonunda tespit ederler.
Cem Boyner’in YDH’sının söylemi iyidir ama onun ‘uzun ömürlü olmayacağını tahmin ettikleri’ için kendilerine daha yakın buldukları ANAP’ı tercih ederler.
Kemal Köprülü, Cem Boyner’i ve YDH’yı ANAP’a katmak için bizzat aracılık eder. Köprülü bu arada 1995’te ANAP ikinci bölge 14. sıra adayı olur. Edindiği tecrübe yanında kâr kalır.
DYP ve Çiller’e angaje olmuş bir ANAP’ın Arı Hareketi’nin isteklerini yerine getiremeyeceği düşünülür ve 29 Ekim 1996’da Arı olarak kendi stratejilerini belirleme kararı alırlar.
ANAP’tan kopma ise bu yılın ilk haftasında olur.
Musevi lobilerinin desteği
Kemal Köprülü’nün hayatını anlatırken Arı Hareketi’nden çıkmak mümkün olmadı. Çünkü Arı Hareketi Kemal Bey’in hayatı olmuş neredeyse. Hareket, dünyada daha önceden uygulanan ama Türkiye’de farkına yeni varılan bir sistemle siyasal hayatta yer almayı hedefliyor. İngiltere’de Tony Blair’in, Macaristan’da Victor Horbon’un başbakanlığa gelişlerinde uyguladıkları yöntemi Türkiye’ye uyarlıyorlar.
Reagan ve Clinton da bu sistemle Amerika’da başkanlık koltuğuna oturmuştu. Önce Türkiye’nin meseleleri tespit edilip bunlar kamuoyunda tartışmaya açılacak. Ama bunun öncesinde Türkiye’nin her yerinde fikir üretip tartışabilecek vakıf, dernek ve enstitüler ağını geliştirecekler.
Daha sonra, toplumda bu kurumlar aracılığı ile tartışmaya açılacak konular Arı Hareketi tarafından sahiplenilip siyasallaştırılacak ve Turgut Özal’dan sonra vizyon arayışında olan Türkiye’ye yeni bir soluk getirecekler. Bunun altyapısını şimdiden oluşturuyorlar. Uluslararası desteği de sağlama yolunda oldukça ilerlemiş Arı Hareketi: “Amerika’daki Musevi lobileriyle çok iyi ilişkiler sağladık. Hemen hemen bütün önde gelen Musevi lobileriyle çok yakın ilişkilerimiz var. Onlar buraya gelince biz ağırlıyoruz, biz gidince onlar bizi ağırlıyor. “Bunun dışında dernek, vakıf ve enstitü olarak The New Atlantic Initiative, American Enterprise Institute, Heritage Foundation, Center For Middle East Peace and Economic Cooperation, Conrad Adenauer Stiftung, Progressive Policy Institute, American—Israel Public Affairs Committee, Moshe Dayan Center ile de diyalog içinde Arı Hareketi. Yazamadıklarımız da var.
Kemal Köprülü, Köprülüzade ailesinin onüçüncü kuşağını temsil ediyor. Arı Hareketi’nden zaman artıramıyor.
Zaman ve para gerektirmediği için (aidat ücreti 1 milyon gibi komik bir meblağ) halen Beşiktaş üyeliğinden çıkarılmadı. Kendini iyi yetiştirmenin yanında ‘doğru zamanda doğru yerde olmasını’ da biliyor.
Bir eksiği Osmanlı ve Türk siyasi hayatında böylesine bir yeri olan ailesi hakkında çok fazla bilgi edinmemiş olması: “Herkes soruyor Köprülü ailesini. Yeteri kadar aileyi araştırmadım. O da benim hatam.”
.
.
Tüm Yazıları
.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tüm yazıları |
|
ShareThis
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türk Liderler:
Abbas Güçlü, Adil Karaağaç, Ali Ağaoğlu, <Ali Kibar, Adnan Nas, Adnan Polat, Adnan Şenses, Ahmet Başar, Ahmet Esen, Alber Bilen ,Ahmet Cemal Kura, Ali Abalıoğlu, Ali Naci Karacan, Ali Sabancı, Ali Koç, Ali Saydam, Ali Talip Özdemir, Ali Üstay, Arman Manukyan, Arzuhan Yalçındağ, Asaf Güneri, Atila Şenol, Attila Özdemiroğlu, Avni Çelik, Ayduk Koray, Aydın Ayaydın, Aydın Boysan, Ayhan Bermek, AyşeKulin, Ayten Gökçer, Başaran Ulusoy, BedrettinDalan, Bedri Baykam, Berhan Şimşek, BetülMardin, Bülend Özaydınlı, Bülent Akarcalı, Bülent Eczacıbaşı, Bülent Şenver, CağvitÇağlar, Can Ataklı, Can Dikmen, Can Has, Can Kıraç, Canan Edipoğlu, Celalettin Vardarsuyu, Cengiz Kaptanoğlu, Cevdetİnci, Çoşkun Ural, Cüneyt Asan, Cünety Ülsever, Çağlayan Arkan, Çetin Gezgincan, DenizAdanalı, Deniz Kurtsan, Didem Demirkent, Dilek Sabancı, Dr. Oktay Duran, Ege Cansel, Em. Org. Çevik Bir, Emre Berkin, Engin Akçakoca, Enver Ören, Erdal Aksoy, Erdoğan Demirören, ErhanKurdoğlu, Erkan Mumcu, Erkut Yücaoğlu, Ergun Özakat, Ergun Özen, Erol Üçer, Ersin Arıoğlu, Ersin Faralyalı, Ersin Özince, Ethem Sancak, Fatih Altaylı, Fatih Terim, Ferit Şahenk, Ferruh Tanay,Feyhan Kalpaklıoğlu, Feyyaz Berker, Fuat Miras, Fuat Süren, Füsun Önal, Göksel Kortay, Güler Sabancı, Güngör Kaymak, Hakan Ateş, Halit Soydan, Halit Kıvanç, Haluk Okutur, Haluk Şahin, Hamdi Akın, Hasan Güleşçi, HayrettinKaraca, Hazım Kantarcı, Hilmi Özkök, Hüsamettin Kavi, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Hüsnü Özyeğin, Işın Çelebi, İbrahim Arıkan, İbrahim Betil, İbrahim Bodur, İbrahim Cevahir, İbrahim Kefeli, İdris Yamantürk, İhsan Kalkavan, İshak Alaton, İsmet Acar, İzzet Garih, İzzet Günay, İzzet Özilhan, JakKamhi, Kazım Taşkent, Kemal Köprülü, Kemal Şahin, Leyla Alaton Günyeli, LeylaUmar, Lucien Arkas, Mahfi Eğilmez, MehmetAli Birand, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Başer, Mehmet Günyeli, Mehmet Huntürk, Mehmet Keçeciler, Mehmet Kutman, Mehmet Şuhubi, Melih Aşık, Meltem Kurtsan, Mesut Erez, Metin Kalkavan, Metin Kaşo, Muharrem Kayhan, Muhtar Kent, Murat Akdoğan, Murat Dedeman, MuratVargı, Mustafa Koç, Mustafa Özyürek, Mustafa Sarıgül, Mustafa Süzer, Mümtaz Soysal, Nafi Güral, Nail Keçili, Nasuh Mahruki, Nebil Özgentürk, Neşe Erberk, Nevval Sevindi, Nezih Demirkent, Nihat Boytüzün, Nihat Gökyiğit, Nihat Sırdar, Niyazi Önen, Nur Ger, Nurettin Çarmıklı, Nuri Çolakoğlu, Nüzhet Kandemir, Oğuz Gürsel, Oktay Duran, Oktay Ekşi, Oktay Varlıer, Osman Birsel, Osman Şevket Çarmıklı, Ozan Diren, Özen Göksel, ÖzdemirErdoğan, Özhan Erem, Pervin Kaşo, R.BülentTarhan, Raffi Portakal, Rahmi Koç, Rauf Denktaş, Refik Baydur, Rıfat Hisarcıklıoğlu, SakıpSabancı, Samsa Karamehmet, Savaş Ünal, SedatAloğlu, Sefa Sirmen, Selçuk Alagöz, SelçukYaşar, Selim Seval, Semih Saygıner, SerdarBilgili, Sevan Bıçakçı, Sevgi Gönül, Sezen Cumhur Önal, SinanAygün, Suna Kıraç, Süha Derbent, Süleyman Demirel, ŞadanKalkavan, Şadi Gücüm, Şahin Tulga, Şakir Eczacıbaşı, Şarık Tara, Şerif Kaynar, ŞevketSabancı, Tan Sağtürk, Taner Ayhan, Tanıl Küçük, Tanju Argun, Tansu Yeğen, TavacıRecep Usta, Tayfun Okter, Tevfik Altınok, Tezcan Yaramancı, Tinaz Titiz, Tuna Beklevic, Tuncay Özilhan, Türkan Saylan, Uğur Dündar, Uluç Gürkan, Umur Talu, Ümit Tokçan, Üzeyir Garih, Vehbi Koç, Vitali Hakko, Vural Öger, Yaşar Aşçıoğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Yılmaz Ulusoy, Yusuf Köse, Zafer Çağlayan, Zeynel AbidinErdem
|
|
|